[Χρηστος Ευθυμιου]

Το ψάρεμα με δυναμίτη σε απομακρυσμένες περιοχές συνήθως αυτήν την εποχή δίνει και παίρνει. Εκτός από την καταστροφή που προκαλεί στο περιβάλλον υπάρχει και σοβαρός κίνδυνος ατυχημάτων ειδικά για αυτοδύτες που καταδύονται σε απομακρυσμένες περιοχές. Μια ανάλογη εμπειρία είχα πριν πολλά χρόνια στην Ζάκυνθο, αν και είναι άσχημη εμπειρία θέλω παρ' όλα αυτά την μοιραστώ μαζί σας.

Ξεκινήσαμε μια βουτιά νωρίς το πρωί και ήμασταν σε βάθος περίπου –15m όταν ξαφνικά νιώσαμε έντονα την πίεση στο στήθος (πνεύμονες), στα τύμπανα και την μάσκα να πιέζετε στα πρόσωπα μας. Ταυτόχρονα ακούσαμε για λίγο ένα βουητό και ένα υποβρύχιο κύμα μας παρέσυρε μερικά μέτρα ποιο πέρα. Ευτυχώς όμως χωρίς άλλες επιπλοκές που θα μπορούσε να είναι ρήξη τύμπανων στην ποιο ήπια μορφή ατυχήματος. Από ότι διαπιστώσαμε αργότερα η έκρηξη έγινε σε απόσταση περίπου 300m από το σημείο της βουτιάς και αυτό μάλλον ήταν η σωτηρία μας.

Φυσικά κατατρομαγμένοι διακόψαμε την βουτιά και χρειάστηκαν πολλές ώρες να συνέλθουμε από το σοκ που είχαμε υποστεί. Ίσως όμως να μην είχε συμβεί αν είχα φροντίσει να τοποθετήσω σημαδούρα. Πήγαμε αργότερα στο μέρος που έπεσε ο δυναμίτης και το θέαμα που αντικρίσαμε ήταν τραγικό. Ο βυθός ήταν διάσπαρτος από κάθε λογής ψάρια όλων των μεγεθών σε μια ακτίνα 30-40m. Στην επιφάνεια υπήρχαν ακόμα νεκρά ψάρια που ίσως δεν μπόρεσε ή δεν πρόλαβε να συλλέξει ο “ψαράς” αφού κάναμε γνωστή την παρουσία μας αμέσως μετά την ανάδυση μας στην επιφάνεια του νερού.

Πέρασε βέβαια πολύς καιρός από τότε αλλά δεν έχει αλλάξει τίποτε, το ψάρεμα με δυναμίτη συνεχίζεται, καταστρέφοντας κάθε ύπαρξη ζωής σε διάφορες περιοχές όπου γίνεται χρήση δυναμίτη. Το διαπίστωσα πριν λίγες μέρες στην Κέρκυρα σε που είχα την ευκαιρία να κάνω μερικές βουτιές. Ένας καταπληκτικός βυθός με άπειρες και πανέμορφες σπηλιές, νερά με ορατότητα που ξεπερνούν τα 30-40m, αλλά δυστυχώς βλέπει κανείς ελάχιστα ψάρια. Κρίμα γιατί ο βυθός είναι παραμυθένιος.

Μερικές πληροφορίες πάνω στο θέμα.
Στην πραγματικότητα η έκρηξη δυναμίτιδας παράγει μια μεγάλη μάζα αερίων η οποία εκτονώνεται σχεδόν ακαριαία δημιουργώντας έτσι ένα υποβρύχιο κύμα πίεσης προς όλες τις κατευθύνσεις. Εξαπλώνεται κυκλικά με την ταχύτητα του ήχου που είναι 4,4 φορές μεγαλύτερη (1485 m/sec, ρ= 1,03 kg/l, 20 ºC) στο νερό από ότι στην ατμόσφαιρα (340 m/sec, 1bar, 20ºC) δημιουργώντας μια απίστευτη καταστροφή σκοτώνοντας κάθε είδος ζωής σε μεγάλη ακτίνα ανάλογα με την ποσότητα της εκρηκτικής μάζας.

Ως γνωστόν το νερό δεν συμπιέζεται όπως η ατμόσφαιρα και το αποτέλεσμα μιας υποβρύχιας έκρηξης είναι ο πολλαπλασιασμός της δύναμης του πιεστικού κύματος από ότι σε μια αντίστοιχη έκρηξη στην ατμόσφαιρα.

Όσο χρονικό διάστημα το πιεστικό κύμα δεν βρίσκει καμία φυσική αντίσταση, βράχια, τοίχους (γρέμνια), μεταφέρεται κυκλικά και κάποτε εξασθενεί και “πεθαίνει” όπως συμβαίνει και στην ατμόσφαιρα. Σε περίπτωση το πιεστικό κύμα βρει φυσική αντίσταση εκεί δείχνει την καταστροφική του μανία. Ανάλογα με την μορφολογία του εμποδίου μπορεί να απορροφηθεί η ενέργεια, δηλαδή να εξασθενήσει το πιεστικό κύμα ή να επιστρέψει πάλι προς τα πίσω. Γίνεται λοιπόν κατανοητό τι θα συμβεί αν βρεθεί κάποιος δύτης κοντά στην έκρηξη και μπροστά σε ένα βράχο.

Σε ακτίνα περίπου 100m (εξαρτάτε πάντα από την ποσότητα του δυναμίτη) από το σημείο της έκρηξης είναι σίγουρο ότι θα νιώσουμε την ξαφνική πίεση σε όλο μας το σώμα και θα έχουμε κατά πάσα πιθανότητα ρήξη τύμπανων (συνήθως και των δύο) με αποτέλεσμα εκτός από τον δυνατό πόνο που κρατάει για 2-3 min θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε και την απώλεια ισορροπίας και προσανατολισμού που προκαλειται από την ξαφνική αλλαγή της θερμοκρασίας στο εσωτερικό των αυτιών. Το επόμενο ευπαθές σημείο του σώματος που θα υποστεί σοβαρούς τραυματισμούς από την επίδραση της πίεσης είναι το στήθος (πνεύμονες) που μπορεί να είναι έντονος πόνος, εσωτερικός τραυματισμός με αιμοραγία, απώλεια αισθήσεων, ή ακόμα και ακαριαίος θάνατος, ανάλογα πάντα με την απόσταση και το μέγεθος της έκρηξης.
Όλοι οι συμμετέχοντες δύτες έχουν σχεδόν τους ίδιους τραυματισμούς και συμπτώματα, άρα και η όποια βοήθεια σχεδόν αδύνατη.

Χρειάζεται λοιπόν αυξημένη προσοχή κυρίως όταν βουτάμε σε απομακρυσμένες περιοχές. Η τοποθέτηση σημαδούρας επιβάλλεται και ίσως αποτρέψει την ρήψη δυναμίτη από κάποιους ασυνείδητους “ψαράδες”.