[Σώτος Χριστοδούλου]

Αρχικά δεν ήθελα να γράψω τη γνώμη μου πάνω στο θέμα. Οι λόγοι είναι απλοί. Δεν υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης σε ολόκληρη τη δικογραφία και πολλά στοιχεία δεν είναι γνωστά. Επειδή όμως αρκετοί συν-δύτες έχουν εκφράσει άποψη θα προσπαθήσω να πώ και τη δική μου κάνοντας διάφορες υποθέσεις που μπορεί στην πραγματικότητα να είναι και λανθασμένες. Το κάνω για να καταλήξουμε στο τέλος σε ένα συμπέρασμα.
Η κατηγορία είναι ότι οι εργοδότες έπραξαν από αμέλεια, και σαν αποτέλεσμα της αμέλειας αυτής προκλήθηκε θάνατος στον εργοδοτούμενό τους.


Η αμέλεια συνίσταται σε δύο πραμέτρους


Α) Παραβίασαν τις διατάξεις για την ασφαλή σύνθεση καταδυτικού συνεργείου και


Β) Δεν απέτρεψαν κατάδυση που επέφερε ρίσκο στον εργοδοτούμενο.


Στο πρώτο δεν τίθεται θέμα. Υποθέτω ότι οι μαρτυρίες αποδεικνύουν στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο ότι όντως υπήρξε παραβίαση.


Απλά εδώ θα ήθελα να σχολιάσω πώς ο θανών εργαζόταν για 11 χρόνια στην ίδια εταιρεία σαν δύτης. Υποθέτω ότι δεν είναι μόνο την μοιραία μέρα που δεν υπήρχε καταδυτικό συνεργείο. Ενώ αυτό αποτελεί ξεκάθαρη παραβίαση του κανονισμού λιμένος, φαίνεται πώς δεν αποτελεί από μόνο του συνθήκη πρόκλησης ατυχήματος. Ο δύτης έκανε την ίδια εργασία για αρκετές χιλιάδες άλλες μέρες χωρίς να υπάρχει συμβάν. Το συμβάν όμως έφερε στην επιφάνεια την έλλειψη αυτή.


Η δεύτερη παράμετρος, το κατά πόσο δηλαδή η κατάδυση εμπεριήχε ιδιαίτερο κίνδυνο δεν μπορώ να βγάλω συμπέρασμα αλλά μπορώ να υποθέσω.


Διαβάζοντας τα πρακτικά του ΑΠ για αυτή την έφεση κάποια πράγματα είναι ξεκάθαρα. Είναι εύκολο δηλαδή ο αναγνώστης να υποθέσει ότι υπήρχε ιατροδικαστικό πόρισμα για την αιτία θανάτου που ήταν η συσσώρευση φυσαλλίδων αζώτου στην πρόσθια στεφανιαία αρτηρία με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί έμβολο, έμφραγμα του μυοκαρδίου και καρδιακή ανακοπή. Είναι επίσης ξεκάθαρο ότι το συμβάν έλαβε χώραν σε βάθος 18 μέτρων.


Οι ερωτήσεις που δεν μπορούν να απαντηθούν είναι οι εξής:


Εφόσον δεν υπήρχε δύτης ασφαλείας και επομένως δεν υπήρχε οπτική επαφή με το δύτη πώς είναι δυνατόν να υπάρχει μαρτυρία ότι το συμβάν έλαβε χώραν υποβρυχίως και σε συγκεκριμένο μάλιστα βάθος?


Ποιό ήταν το προφίλ της πρώτης και ποιό της δεύτερης κατάδυσης? Είναι ξεκάθαρο από τα πρακτικά πώς αυτή η πολύ χρήσιμη και ουσιαστική παράμετρος δεν κατέστει δυνατό να εξασφαλιστεί ούτε από μαρτυρίες ούτε και από κάποιο ενδεχωμένως καταδυτικό κομπιούτερ που θα μπορούσε να έχει ο δύτης. Στο περίπου χρόνος βυθού, στο περίπου το πώς κινήθηκε ο δύτης, στο περίπου πόσο χρόνο έκατσε στην επιφάνεια και άγνωστο τι έκανε στην δεύτερη κατάδυση.

Το μόνο σίγουρο είναι πώς αν βασιστεί κανείς μόνο σε αυτό το σημείο μπορεί να οδηγηθεί σε ένα όργιο υποθέσεων.

Παρόλαυτά φαίνεται πώς το δικαστήριο που εκδίκασε αρχικά την υπόθεση πείστηκε ότι η δεύτερη κατάδυση εμπεριήχε ρίσκο λόγω μιας ασαφούς παραβίασης κάποιων χρονικών ορίων που καθορίζονται με ακρίβεια μισής ώρας. Αυτό και αν είναι υπόθεση!


Υποθέτω και πάλι ότι υπήρξε ιατροδικαστικό πόρισμα. Γιατί ο ιατροδικαστής δεν αποφάνθηκε αρτηριακή εμβολή από αέρα και αποφάνθηκε απόφραξη της στεφανιαίας αρτηρίας από φυσαλίδες αζώτου που παραπέμπει σε νόσο αποσυμπίεσης? Η νόσος αποσυμπίεσης κλασσικά εμφανίζεται μετά την ανάδυση, ή σε ακραίες καταδύσεις κατά την φάση της ανάδυσης. Με ποιά μέθοδο ταυτοποιήθηκε ότι οι φυσαλίδες ήταν φυσαλίδες αζώτου και όχι φυσαλίδες άλλου αερίου. Μήπως αυτό το πόρισμα να είναι βασικό στοιχείο για την στήριξη της κατηγορίας υπ αριθμό 2, περί της επικινδυνότητας της επαναληπτικής κατάδυσης?


Για χάρη της συζήτησης απλά αναφέρω από το βιβλίο “TheunderwaterInvestigator” τα εξής:


«Η διάγνωση της εμβολής από αέρα δεν είναι εύκολη υπόθεση. Οταν δεν υπάρχει αρκετή εμπειρία σε αυτό το πεδίο τότε ο παθολογοανατόμος πρέπει να ενθαρρυνθεί ώστε να αναζητήσει βοήθεια από αναγνωρισμένες ιατρικές αρχές που ειδικεύονται στο πεδίο έρευνας καταδυτικών ατυχημάτων ή υπερβαρικής ιατρικής. Μερικές φορές οι κατά τόπους παθολογοανατόμοι έχει παρατηρηθεί ότι δεν έχουν πρόθεση να παραδεχτούν ότι δεν έχουν εμπειρία σε αυτό το πεδίο. Μπορεί να απορρίψουν κάθε εξωτερική βοήθεια, θεωρώντας την σαν επέμβαση στο δικό τους πεδίο εξειδίκευσης»


Μερικά από τα στοιχεία που παραθέτει ο corporalRGTeatherσυγγραφέας του βιβλίου και πολύ έμπειρος πραγματογνώμονας από τον Καναδά είναι και τα εξής:


«Κατά τη διάρκεια της διάνοιξης της θωρακικής κοιλότητας η τομή σε κάποιο μεγάλο αγγείο πρέπει να αποφεύγεται διότι αέρας που πιθανόν να εισχωρήσει μέσα σε αυτά τα αγγεία να προκαλέσει σύγχυση»
«Η ύπαρξη αέρα μέσα στα αγγεία ενώ δεν είναι αποδεικτική, τείνει να ενδεικνύει συμβάν εμβολής από αέρα. Μερικές φορές για να υποδεικτεί η ύπαρξη αέρα μέσα στα αγγεία ή ιδιαίτερα στο δεξιό μέρος (που είναι αρκετά ενδεικτικό για μαζική εμβολή από αέρα) χρειάζεται το λείψανο να βυθιστεί ολόκληρο μέσα σε υδατόλουτρο, η να εφαρμοστεί μία άλλη τεχνική εμβάπτισης της καρδιάς μέσα σε νερό πρίν την διάνοιξή της».


«Η απλή ύπαρξη μεγάλων ποσοτήτων αερίου μέσα στην κυκλοφορία δεν αποτελεί από μόνη της στοιχείο πάνω στο οποίο μπορεί να βασιστεί η διάγνωση εμβολής από αέρα. Μερικές φορές αέρια που παράγονται στη διαδικασία της αποσύνθεσης μπορεί να δημιουργήσουν αυτό το φαινόμενο»


Γράφει και άλλα πολλά ενδιαφέροντα αλλά τα πιό πάνω τα βάζω για να δούμε ότι ακόμα και ένας παθολογοανατόμος δεν μπορεί εύκολα να διαγνώσει εμβολή από αέρα. Με βάση τα στοιχεία της δικογραφίας φαίνεται παρολαυτά πώς είχε διαγνωστεί νόσος των δυτών (φυσαλίδες αζώτου) που συνέβηκε στα 18 μέτρα βάθος, και προκάλεσε εμβολή μιάς στεφανιαίας αρτηρίας. Δεν είναι όμως δυνατό οι φυσαλίδες αυτές να σχηματίστηκαν ακόμα και μετά τον θάνατο σαν αποτέλεσμα βίαιης και ανεξέλεγκτης ανάδυσης που έκανε το θύμα στην προσπάθειά του να αντιμετοπίσει ένα κίνδυνο ή έστω στην παθητική ραγδαία ανάδυση του αφού ήταν ήδη νεκρός με θετική πλευστότητα την στιγμή που έχασε τις αισθήσεις του?


Αλλές ερωτήσεις (πολλές) είναι και οι εξής: Πώς γνωρίζουν ότι ο δύτης αφού δεν υπήρχε αυτόπτης μάρτυρας δεν είχε κάποιο άλλο πρόβλημα? Πώς γνωρίζουν το καταδυτικό πλάνο αφού ούτε καλά καλά τους χρόνους δεν ξεκαθάρισαν? Μπορεί ο δύτης να είχε κατεβεί πιό βαθειά, η να μην κατέβηκε ποτέ στα 18 μέτρα? Υπήρχε περιβάλλον που μπορούσε να παγιδευτεί και να πάθει υπεκανπία από την αγωνία και την υπερπροσπάθεια, και καρδιακή ανακοπή σαν αποτέλεσμα αρρυθμίας ή ταχυκαρδίας? Ηταν αφυδατωμένος? Είχε ή δεν είχε PFO? Έγιναν τοξικολογικές αναλύσεις?


Συμπέρασμα (δικό μου). Από τα πρακτικά που διαβάσαμε, δεν υπάρχει ούτε η παραμικρή υπόνοια για νόσο αποσυμπίεσης. Υπάρχει μια ξεκάθαρη αμέλεια στην πρώτη κατηγορία. Σε περιπτώσεις που υπάρχει αμέλεια μπορεί για πολλά χρόνια να μην συμβεί τίποτε (για 11 χρόνια στο παράδειγμά μας). Οταν όμως συμβεί το μοιραίο τότε έστω και αν η αμέλεια δεν έχει την σχέσης αιτίας – αιτιατού με τον θάνατο ενός δύτη τότε μπορεί να είναι αρκετή για να οδηγήσει το δικαστήριο σε απόφαση ανθρωποκτονίας εξ αμελείας.


Τα πιό πάνω αποτελούν προσωπική μου άποψη την οποία παραθέτω στο φόρουμ για σκοπούς συζήτησης. Δηλώνω πώς δεν είμαι ειδικός ούτε καν σχετικός με το θέμα και εκφράζομαι μόνο με τις λίγες γνώσεις που μπορώ να έχω σαν δύτης. Η γνώμη μου βασίζεται πάνω σε ελλειπή γνώση των γεγονότων.