Το καλοκαίρι που μας πέρασε έκανα μερικές βουτιές κοντά στο Βόλο σε μια περιοχή που οι ντόπιοι ονομάζουν "Πλάκες".
Οι Πλάκες βρίσκονται δεξιά του παραλιακού δρόμου που πηγαίνει προς δυτικό Πήλιο, 5 λεπτά από τον Βόλο και λίγο πριν -πολύ κοντά- στο εργοστάσιο τσιμέντων "Ηρακλής".
Θα βρείτε εκεί 2-3 μικρές παραλίες που ο δήμος έχει παραχωρήσει στους συλλόγους χειμερινών κολυμβητών του Βόλου "Τρίτων" και "Νηρεύς".
Οι παραλίες δεν φαίνονται από το ύψος του δρόμου - πρέπει να κατεβείτε μερικά σκαλάκια για να φτάσετε σ' αυτές- και είναι πραγματικά όμορφες και περιποιημένες μέσα στην απλότητά τους, με ξύλινες κατασκευές, κάδους απορριμμάτων και νερό για να κάνετε ένα ντους ή να πλύνετε τον εξοπλισμό σας μετά τη βουτιά.
Πριν βουτήξω, πίστευα ότι θα βρω ελάχιστη ζωή λόγω του εργοστασίου τσιμέντων Ηρακλής. Η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική: Η περιοχή βρίθει από ζωή, αλλά δυστυχώς έχει πολλά (μα παρα-πολλά) σκουπίδια όλων των ειδών - πράγμα ιδιαίτερα απογοητευτικό, αφού οι ίδιες οι παραλίες είναι καθαρές και οργανωμένες με πολλούς κάδους απορριμμάτων
Συζητώντας το θέμα με κάποιους συγγενείς, μου πρότειναν να γράψω ένα άρθρο για την τοπική εφημερίδα "Ταχυδρόμος" το οποίο και δημοσιεύτηκε στο ένθετο περιοδικό της, στις 9 Σεπτεμβρίου 2007.
Ελπίζω η αντίδραση των ντόπιων που το διάβασαν καθώς και όποιων το διαβάσουν εδώ, να μη είναι να σταματήσουν να κολυμπούν στις Πλάκες - εξακολουθεί να είναι ένας θαυμάσιος βυθός - αλλά να ευαισθητοποιηθούν και να μη πετάνε το παραμικρό στη θάλασσα.
Δυστυχώς δεν υπήρχε χρόνος να δώσω το κείμενο σε κάποιον περιβαλλοντολόγο να το επιμεληθεί πριν την έκδοση. Είμαι σίγουρος ότι θα περιέχει ανακρίβειες και λάθη - και σ' αυτό περιμένω τη γνώμη σας - αλλά ελπίζω ότι τουλάχιστον επιτέλεσε το σκοπό του
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
Τα αόρατα σκουπίδια του Παγασητικού
- If it’s out of sight it’s out of mind -
Ημερολόγιο Κατάδυσης
Βόλος, Πλάκες, Αύγουστος 2007
Έζησα τα παιδικά μου χρόνια στον Αλμυρό κι επιστρέφοντας 43 χρόνων πια στη μικρή μου πατρίδα, ανακαλύπτω την ομορφιά της μέσα από άλλα μάτια κι άλλες εμπειρίες, φωτογραφίζοντας ερασιτεχνικά το βυθό του Παγασητικού.
Οι παρακάτω φωτογραφίες τραβήχτηκαν φέτος το Καλοκαίρι στις Πλάκες, στις παραλίες των χειμερινών κολυμβητών «Νηρεύς» και «Τρίτων» λίγο πριν το εργοστάσιο τσιμέντων «Ηρακλής».
Βυθίζομαι στο γοητευτικό γαλάζιο του Παγασητικού. Η ομορφιά του βυθού διακόπτεται από αναπάντεχες συναντήσεις: Παλιά ελαστικά αυτοκινήτων, μπουκάλια νερού, κουτάκια αναψυκτικών, απωλεσθέντα παπούτσια μπάνιου κυριών, κλουβιά καναρινιών, σπασμένες λεκάνες τουαλέτας και ένα τεράστιο πλήθος από αυτοσχέδια ψαροκάλαθα συνθέτουν μια μικρή θλιβερή χωματερή που καλύπτει όλη την έκταση απ' άκρη σε άκρη, κάτω από τα πόδια των ανυποψίαστων κολυμβητών.
Στο τέλος της κατάδυσης, έρχεται ως τραγική ειρωνεία η σουρεαλιστική εικόνα ενός μεγάλου κάδου σκουπιδιών του Δήμου: Ανοιχτός, στα 30 μέτρα βάθος, στολισμένος με αυγά καλαμαριών, σαν να περιμένει κάποιον αόρατο δύτη του δήμου να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα.
Μετά το αρχικό σοκ, έρχεται αυτόματα στο μυαλό η προφανής ερώτηση: «γιατί?» και δυστυχώς το συμπέρασμα είναι ότι όλοι έχουμε βάλει ένα λιθαράκι σ' αυτό.
Στα βάθη από 2 ως 30 μέτρα, οι μικροί γκρεμοί, οι ξέρες, οι μικρές κοιλότητες και τα δάση της ποσειδωνίας – αυτά που συνήθως απλά ονομάζουμε φύκια - αποτελούν το πιο ζωντανό τμήμα του παράκτιου οικοσυστήματος και το ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη του γόνου των ψαριών και πολλών άλλων μικροοργανισμών.
Ένας βυθός που θα έπρεπε να είναι γεμάτος από σφουγγάρια, κοράλλια και να σφύζει από μικροζωή, είναι γεμάτος τοξικά πλαστικά και σκουριασμένα μεταλλικά σκουπίδια.
Κάποιοι οργανισμοί είναι σίγουρο πως δεν επιβιώνουν κάτω από τόσο δύσκολες συνθήκες και υποχωρούν. Κάποιοι άλλοι επιδεικνύουν την προσαρμοστικότητα και τη δύναμη της επιβίωσής τους προσπαθώντας να επιβληθούν στο σωρό των σκουπιδιών: Σφουγγάρια εμφανίζονται πάνω στα πλαστικά μπουκάλια και κοράλλια πάνω στα λάστιχα των αυτοκινήτων.
Μικρές πέρκες χρησιμοποιούν σαν φωλιά τα κουτάκια των αναψυκτικών, πολύχρωμοι σπειρογράφοι αποφασίζουν να κατοικήσουν πάνω στα εγκαταλειμμένα ψαροκάλαθα και πάγουροι ερημίτες μαθαίνουν να ισορροπούν πάνω στα κάγκελα ενός κλουβιού καναρινιού…
Κάποιοι ερευνητές ισχυρίζονται πως τα μεταχειρισμένα ελαστικά αυτοκινήτων αποτελούν ένα φτηνό κι ασφαλές υλικό δημιουργίας τεχνητών υφάλων για την αναγέννηση της υποβρύχιας ζωής. Υπάρχουν όμως ακόμη σοβαρές ενστάσεις απέναντι σ' αυτή την πρόταση γιατί η επίδραση των ελαστικών στο μικρο-περιβάλλον του βυθού δεν έχει μελετηθεί εκτενώς και βέβαια τέτοιες ενέργειες χρειάζονται σοβαρή περιβαλλοντική μελέτη για να εφαρμοστούν σωστά και αποτελεσματικά.
Το μόνο σίγουρο, είναι πως η ισορροπία του βυθού διαταράσσεται σοβαρά από τα ανθρώπινα σκουπίδια. Η ύπαρξή μιας ολόκληρης χωματερής στο βυθό στις "Πλάκες", δείχνει το προφανές έλλειμμα παιδείας που μας διακατέχει: μόλις κάτι βυθίζεται στο νερό, γίνεται πια αόρατο και παύει να μας απασχολεί. Όπως λένε κι οι αγγλόφωνοι: "If it's out of sight it's out of mind".
Μπορεί τα ψάρια να δηλητηριάζονται ή να λιγοστεύουν, οι παραλίες να μολύνονται αλλά κανένας μας δε συσχετίζει αυτά τα φαινόμενα με τα λάστιχα αυτοκινήτου που πέταξε στο βυθό, το πλαστικό μπουκάλι που "ξέχασε" στην παραλία ή το αποτσίγαρο που πέταξε στη θάλασσα. Μάθαμε να μεταθέτουμε την αιτία σε κάτι μεγαλύτερο, πιο αφηρημένο κι έξω από τις δυνάμεις μας, όπως τη βιομηχανία που μολύνει το περιβάλλον και τις διαρροές των τάνκερ που φέρνουν την ολική καταστροφή.
Η αλήθεια είναι όμως πως πρέπει παράλληλα να ευαισθητοποιηθούμε και να αλλάξουμε τις καθημερινές μας συνήθειες. Οι βυθοί είναι απρόσιτοι από τα οχήματα του Δήμου και τα σκουπίδια σωρεύονται χωρίς επιστροφή.
Δεν βουτάω για να καταγράψω δυσάρεστες εικόνες. Ο βυθός στις Πλάκες, εξακολουθεί να είναι γοητευτικός.
Η ζωή βρίσκει τρόπους να επικρατεί και να αναγεννάται, σε πείσμα των σκουπιδιών.
Για πόσο όμως?
Αυτή είναι η ερώτηση που θά πρεπε να κάνουμε - καθένας στον εαυτό του - κάθε φορά που αφήνουμε ή πετάμε ένα σκουπίδι στη θάλασσα…
= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =