[Dimitris Galon]

Πολικέ,

πέρα από την καταχώρηση στο Ημερολόγιο Πολέμου ο επιμελητής του γνωστού Αρχείου Ι. Μελισσηνού, Ιωάννης Θ. Μαλακάσης, αναφέρει στην σελ. 22 του Β΄ τόμου του έργου του «Το Ναυτικό στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο», εκδ. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, τα εξής για την απομάκρυνση των φλεγόμενων πλοίων από το λιμάνι του Πειραιά, μέσα και έξω από το οποίο είχαν ριχθεί μαγνητικές και ακουστικές νάρκες από τα γερμανικά επιτιθέμενα αεροπλάνα:

«Πρώτον έργον υπήρξεν η απομάκρυνσις των φλεγομένων σκαφών. Εις τούτο μεγίστην βοήθειαν παρέσχεν ο αεροπορικώς αφιχθείς εξ Αλεξανδρείας Βρεττανός Πλοίαρχος SHOWειδικός εις την Ναρκαλιείαν. […] Ο Πλοίαρχος SHOW δια μεν τας μαγνητικάς νάρκας εν συνεννοήσει μετά την άριστα λειτουργησάσης τότε Δ.Τ.Ν., ενός Βρεττανού βοηθού του και του ειδικώς διατεθέντος Πλωτάρχου κ. ΜΑΤΘΑΙΟΥ. […] Ο Ματθαίου ήρχισεν ετοιμάζων ειδικά ναρκαλιευτικά χρησιμοποιήσας προς τούτο ξύλινα πετρελαιοκίνητα εφ΄ ων εις ελάχιστον χρόνον ενεκατεστάθησαν γεννήτριαι προς καταστροφήν των μαγνητικών ναρκών, ενώ εν τω μεταξύ προσεπάθη δια βομβών βάθους να προκαλέση την έκρηξιν των επισημανθεισών τοιούτων. Δια τας ακουστικάς συνέστησαν όπως προ εκάστου σκάφους τάσσεται ξύλινη βενζινάκατος, εξ ης να ρίπτωνται ριπαί πολυβόλου αίτινες εθεωρούντο ως δημιουργούσαι αδράνειαν επί του πυροδοτικού μηχανισμού των ναρκών. Με τα υποτυπώδη αυτά μέσα και πριν ή γίνη η εκκαθάρισης του λιμένος και των πέριξ όρμων από τας ποντισθείσας νάρκας ήρχισε την 8.4.41 το έργον της εκκενώσεως του λιμένος.»

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι την μεθόρμιση των καιόμενων πλοίων ανέλαβαν οι δυο συνεργάτες του προαναφερόμενου πλοιάρχου Ν. Πετρόπουλου Β.Ν., ο υποπλοίαρχος Ιωάννης Μελισσηνός (πρόκειται για τον συντάκτη της „Λίστας Μελισσηνού“) και ο σημαιοφόρος Τιμολέοντας Λούης. Όπως αναφέρει ο Πετρόπουλος «Ανέλαβαν οι δυο τους, μ΄ ένα δυο παλιορυμουλκά και 3-4 οξυγονοκολλητάς, να μεθορμίσουν τα καιόμενα βαπόρια».

Συνεχίζοντας ο Μαλακάσης αναφέρει επακριβώς τα εξής:

«Πρώτα ρυμουλκώνται εκτός του λιμένος φλεγόμενα – τινά προσεδέθησαν ιδιοχείρως παρά του παρά τη Διοικήσει ΠΕΙΡΑΙΩΣ τοποθετηθέντος σημαιοφόρου του Γ.Ε.Ν. – τα ατμόπλοια ΠΕΤΑΛΙΟΙ, ΕΥΒΟΙΚΟΣ, ΑΓΑΛΙΑΝΗ και ΣΤΥΛΙΑΝΗ. Ταύτα προσηράχθησαν παρά τον όρμον ΣΕΛΙΝΙΑ της ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ.»

Σκέφτηκα για μια στιγμή, στην προσπάθεια μου να δικαιολογήσω την βύθιση του ΠΕΤΑΛΙΟΙ οκτώ μίλια μακριά από το λιμάνι του Πειραιά, ότι το καιόμενο πλοίο εγκαταλείφθηκε ίσως στην τύχη του αμέσως μετά την ρυμούλκηση του έξω από το λιμάνι και στην συνέχεια παρασυρόμενο από τον άνεμο οδηγήθηκε στα βορειοανατολικά της Αίγινας όπου και βυθίστηκε. Ο άνεμος όμως, όπως περιγράφεις κι΄ εσύ στην περίπτωση του ΣΤΥΛΙΑΝΗ του οποίου «τα ρυμούλκια κόπηκαν λόγω του μεγάλου κυματισμού και το σκάφος παρασύρθηκε, με αποτέλεσμα να προσαράξει στις νότιες ακτές της Κυνοσούρας και να καταστραφεί» ήταν νότιος και θα είχε σαν αποτέλεσμα να επιστρέψει το φλεγόμενο πλοίο προς την ακτή του Πειραιά και όχι να κατευθυνθεί προς τα νοτιοανατολικά, στην μεριά του διαύλου και να βυθιστεί στα βορειοανατολικά της Αίγινας.

Το κομμάτι που εξ΄ αρχής με οδήγησε στο να μην ερευνήσω διεξοδικά την περίπτωση το συγκεκριμένο ναυάγιο να είναι το ΠΕΤΑΛΙΟΙ, ήταν ακριβώς αφενός η επίσημη πληροφορία, από διαφορετικές πηγές (βλ. Ημερολόγιο Πολέμου, Μαλακάση και Φωκά), ότι το ΠΕΤΑΛΙΟΙ ρυμουλκήθηκε στα Σελίνια, αφετέρου η ερώτηση του «Πως βρέθηκε το ΠΕΤΑΛΙΟΙ βυθισμένο οκτώ μίλια μακριά από το λιμάνι του Πειραιά μέσα από μια από τον εχθρό ναρκοθετημένη θαλάσσια περιοχή και με αντίθετους ανέμους;»

Για το θέμα της ταυτοποίησης του πλοίου από τον NickVas δεν μπορώ να αναφερθώ ακόμα με ακρίβεια γιατί μου λείπουν βασικές συγκριτικές πηγές. Έχω καταδυθεί στο ναυάγιο – θα πρέπει να αναφερθεί και να τονιστεί στο σημείο αυτό ότι δεν γνώριζα ότι πρόκειται για το ίδιο ναυάγιο και ότι δεν υπήρξε από μέρους μου καμία διάθεση να παρέμβω στην έρευνα της ομάδας του NickVas – και παρόλο που θυμάμαι αρκετά κατασκευαστικά στοιχεία μου διαφεύγουν οι πλευρικές κατασκευές. Δεν θυμάμαι την αριστερή πλευρική κατασκευή αλλά, αν θυμάμαι καλά, η δεξιά δεν είναι διακριτή. Οι ιστοί των φορτωτήρων είναι πράγματι εκεί. Θα φροντίσω να αποκαταστήσω τα κενά αυτά.

Είναι θέμα λίγου χρόνου να φτάσουν στα χέρια μου τα στοιχεία που χρειάζομαι οπότε μόλις έχω νεότερα θα κατατοπίσω. Ίσως μέχρι τότε να έχει λυθεί και το μυστήριο των οκτώ μιλίων που χωρίζουν το ναυάγιο από το λιμάνι.

Καλό μεσημέρι
DG

Υ.Γ. Την καλησπέρα μου Αριστομένη, το άρθρο για τις „Λείες Πολέμου“ ήταν πολύ καλό, περιεκτικό και καλογραμμένο.