Οικονομικός υπερ-ρεαλισμός

[fivos]

Κιχ!
(Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗ
Ζωγράφος, επ. καθηγητής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ)

Βάζει την κάρτα στη σχισμή. «Μηδέν υπόλοιπο». Δεν είναι δυνατόν. Ξανά, αργά. «Η συναλλαγή δεν μπορεί να ολοκληρωθεί». Ηθελε 150 ευρώ για το σουπερμάρκετ της Παρασκευής.

Η μαύρη τραπεζική σχισμή παρέμενε σιωπηλή. Αυτό θα πει στάση πληρωμών; Αυτό γίνεται αν φύγει κανείς από το ευρώ; Κλειδώνουν οι αποταμιευμένες δύο χιλιάδες στην τράπεζα, δεν μπαίνει κανένας μισθός; Τέλος; Μπροστά σ' αυτή την τρισμέγιστη απώλεια της κανονικής Παρασκευής, της κανονικής μέρας στήνεται όλο το όργιο. Αν θες μια στοιχειωδώς κανονική μέρα, μια μέρα που να θυμίζει αχνά το αναπτυγμένο παρελθόν σου, δεν έχεις άλλη επιλογή. Δεν μπορείς να κρατήσεις τίποτα, δεν διαθέτεις τίποτα, δεν δικαιούσαι τίποτα. Ανήκεις στη νέα κοινότητα του τίποτα, στην ηθική του μηδέν. Παρ' όλα αυτά, μεγαλόκαρδα, σου παραχωρείται αυτό το έσχατο δικαίωμα στην ελάχιστη κανονικότητα. Δες τους άλλους. Κοιμούνται στα παγκάκια της Κάνιγγος.

Είναι το επόμενο βήμα και για σένα. Ψάχνεις μια μικρή ρωγμή επιείκειας σε αυτόν που τηλεοπτικά σε μέμφεται, που σου μιλάει για μείωση του κόστους εργασίας, για μείωση των ελλειμμάτων, για την επιζήμια πανεπιστημιακή μόρφωση, για το τερατώδες βιολογικό σου θράσος να έρθεις άκαιρα και λανθασμένα στον κόσμο. Περίπου εκεί δομείται η διαπραγμάτευση. Της δικής σου με την κυβέρνηση και την τρόικα. Ετσι εξατομικεύεται η ενοχή, έτσι σπέρνεται το μίσος: ο καθένας με τον καθένα. Με αυτό τον απλό τρόπο μπορούν να απαλλοτριωθούν τα πάντα. Εφ' όσον τα πάντα καθοδηγούνται από το δομικό φόβο, διαπραγμάτευση δεν υπάρχει. Και επειδή κάπως πρέπει να εκτονωθεί αυτή η αφόρητη συμπίεση, ο εμφύλιος μαίνεται. Το κεντρικό πολιτικό εργαλείο για την κλοπή, για τον πολιτιστικό αφανισμό είναι αυτό το αρχιτεκτονημένο μίσος. Ολοι μόνοι. Η κεντρική εξουσία ζει επιτέλους ελεύθερη από συντεχνιακούς θορύβους, από ηθικοπολιτικούς εξαναγκασμούς, από τα φαντάσματα του Αντρέα. Το τερπνόν μετά του ωφελίμου: πατροκτονία και πατριδοκτονία. Πάνω στο ανορθολογικό έδαφος του εύρωστου πανικού θα πωληθεί το κερδοφόρο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, η κερδοφόρος ΔΕΗ, τα μέσα μεταφοράς που κοινωνικά και μακροσκοπικά είναι κερδοφόρα (η οικολογική και λειτουργική λύση της πόλης, η διέξοδος του φτωχού, η μεγάλη εξοικονόμηση από τη μη χρήση αυτοκινήτου και από την ελάχιστη χρήση καυσίμου).

Θα διαλυθούν επίσης τα πανεπιστήμια, η πιο κερδοφόρος πολιτιστική επένδυση του νέου και ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, αφού ήδη διαλύθηκαν τα νοσοκομεία από τους κρατικοδίαιτους -ιδιωτικότατους- προμηθευτές τους. Θα δώσει το κράτος τη δημόσια γη, θα παραχωρήσει η ΕΡΤ τις διαφημίσεις και τα πανεπιστήμια την έρευνα. Η νέα χώρα που αναδύεται επενδύει στο κατοχικό ξεπούλημα κάθε συλλογικής αποταμίευσης, κάθε μικρού κομματιού ανεξαρτησίας και πνευματικής υπερηφάνειας. Αλήθεια, συμβαίνει εδώ αυτό που συνέβη στη Λατινική Αμερική, αυτό που συμβαίνει στην Αφρική, στις ίδιες τις ΗΠΑ; Δίνουν στον οίκο αξιολόγησης, στο ρυπαρό παράσιτο, κάθε κερδοφόρο κομμάτι της δημόσιας περιουσίας, του συλλογικού δικαιώματος, του πολιτικού αποθέματος; Πλιάτσικο στη δίνη ενός χαμένου πολέμου; Πρέπει να αντέξεις πάνω στο ελάχιστο σκαλί της προσωπικής ισορροπίας, της προσωπικής αξιοπρέπειας.

Αλλά κι αυτό νοείται ως μια αντιοικονομική αταξία, ως θράσος απέναντι στον ευεργέτη τοκογλύφο, ως πολυτέλεια μπροστά στην κατοχική αφήγηση. Κιχ. Είναι η μόνη ανεκτή απάντηση. Η αναγέννηση της «νέας χώρας», αυτού του μεταμοντέρνου, αποσχηματισμένου υβριδίου, συντελείται με την απονέκρωση της μνήμης, με τη μουσειοποίηση της ιστορίας, με την ενοχοποίηση κάθε πολιτικού συλλογισμού, με την ποινικοποίηση της μόρφωσης και της κριτικής. Η «νέα Ελλάδα» επιτρέπεται να είναι μόνο ένα μικρότατο, διαθέσιμο και μαλακό παρόν, η γεωγραφική εκδοχή μιας άβουλης ηλιθιότητας.


Πηγή: Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 15 Δεκεμβρίου 2010, Εν-στάσεις