Oρατότης 0. Ναυάγια Τανάγκ 33 και Αγ. Γεώργιος (Πατραϊκός)

[ΚΑΡΕΛΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ]

Ορατότης Ο

Αύγουστος 2004.Με το φουσκωτό σκάφος Σείριος ερευνούμε το βυθό νοτίως της νησίδας Θολή απέναντι από τον Αραξο. Η περιοχή κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο αποτελούσε μέρος εκτεταμένου ναρκοπεδίου…Είχαμε πληροφορίες για ένα ναυάγιο 4.3 μίλια από τον Κάβο Πάππα, 9.5 μίλια από τον πρώτο κάβο της Οξιάς.
Οι αποστάσεις είχαν υπολογιστεί με ραντάρ από αλιευτικό σκάφος και ενώ είχαμε επιλέξει μια ευρύτερη περιοχή μέσα στην οποία θα υπήρχε το ναυάγιο, ο εντοπισμός του με το βυθόμετρο του φουσκωτού μας αποδείχθηκε ιδιαίτερα δύσκολος. Τρίτη Κυριακή έρευνας και έχουν περάσει ήδη 3 ώρες. Ξαφνικά το βυθόμετρο δείχνει κάποιο στόχο. Λόγω της μορφολογίας του βυθού (λάσπη) γνωρίζουμε ότι είχαμε βρεί το ναυάγιο. Σε λίγα λεπτά είχαμε φορέσει τον καταδυτικό εξοπλισμό μας και κατεβαίναμε προς το βυθό. Είχαμε ήδη ερευνήσει τα ιστορικά στοιχεία και γνωρίζαμε κάποιες πληροφορίες για το πλοίο που θα συναντούσαμε. Εκτός απρόοπτου πάντα γιατί τα απρόοπτα δεν είχαν λείψει στην έρευνά μας. …..
Στα πρώτα μέτρα η ορατότητα ήταν πολύ καλή. Μετά όμως τα 30 συναντήσαμε ένα θερμοκλινές ρεύμα –γνωστό στον Πατραικό- με αποτέλεσμα το νερό να γίνει πολύ κρύο και η ορατότητα να μειωθεί δραματικά. Στα 40 μέτρα πέσαμε στην κυριολεξία πάνω στο ναυάγιο αφού η ορατότητα δεν ξεπερνούσε τους 40 πόντους…Μετά από 20 λεπτά κατάδυσης αποφασίσαμε να αναδυθούμε. Αφήσαμε πίσω μας το ναυάγιο έχοντας δεί ελάχιστα, χωρίς φωτογραφικό υλικό , χωρίς κάποιο στοιχείο για την ταυτότητα του πλοίου. Το πλοίο αυτό θα κρατούσε για λίγο ακόμα καιρό τα μυστικά του. Ξέραμε καλά από τα προηγούμενα ναυάγια που είχαμε ερευνήσει ότι και για αυτό το πλοίο η αποκάλυψη των μυστικών του δεν θα ήταν εύκολη υπόθεση…


Με την πρώτη βουτιά δεν ήταν δυνατό να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα. Η ορατότητα ήταν πολύ κακή αλλά το πλοίο ταίριαζε με ρυμουλκό κυρίως λόγω του μήκους και του γενικότερου σχήματός του.
Στη δεύτερη βουτιά σε κάποια στιγμή νόμισα πως πρόκειται για μικρό εμπορικό ,το συρματόσκοινο όμως που κρέμεται στην πρύμνη του για αρκετά μέτρα πίσω από το ναυάγιο αποκάλυψε πολύ νωρίς την ταυτότητα του πλοίου. Το ΤΑΝΑΓΚ έχει χτυπηθεί από μαγνητική ή ακουστική νάρκη και αυτό γιατί έχει ένα μεγάλο ρήγμα μετά το μέσον του κήτους του πλοίου και προς την πρύμνη. Το πλοίο έχει βυθιστεί όρθιο σε βάθος 40 μέτρων. Διακρίναμε ένα ιστίο και κάποια άλλα κομμάτια πεσμένα στο βυθό στην αριστερή του πλευρά και μέρος από το τσακισμένο του φουγάρο ακόμα στη θέση του… Στην περιοχή συχνά συναντήσαμε ένα κοπάδι από παιχνιδιάρικα δελφίνια αλλά και θαλάσσιες χελώνες careta- careta



«Το ρυμουλκό Tαναγκ 33 με κυβερνήτη τον Παν. Κατσουλάκο την 16η Ιουλίου 1945 κατά τον πλου του από Μεσολόγγι για Ζάκυνθο, λόγω ναυτιλιακού σφάλματος εισήλθε στο ναρκοπέδιο, προσέκρουσε σε νάρκη και βυθίστηκε , με αποτέλεσμα να σκοτωθούν ο ναύκληρος Μιχαήλ Μεγαρίδης και ο ναύτης Μιχαήλ Συμιακάκης.
Το Τάναγκ 33 ρυμουλκούσε το ιστιοφόρο Νο 163 τύπου Min-Caique.Το πλήρωμα του ρυμουλκού παραλήφθηκε από τη λέμβο του ρυμουλκούμενου ιστιοφόρου.»
Από τα «Ναυάγια στις Ελληνικές θάλασσες Τόμος Α » του αντιναύαρχου του ΛΣ Χρήστου Ντούνη.


Aγιος Γεώργιος

Νοέμβριος 1944. Ενώ το δύσκολο έργο της ναρκαλιείας έχει αρχίσει μόλις τον προηγούμενο μήνα τα πλοία πραγματοποιούν δρομολόγια πλέοντας στους διαύλους ασφαλείας που έχουν υποδείξει οι αρχές.
Στην θαλάσσια περιοχή του Μεσολογγίου υπάρχουν ακόμα πολλές νάρκες, πολλές από αυτές με τον καιρό φεύγουν από τα αγκυροβόλιά τους και αρχίζουν να περιπλανούνται στον Πατραικό. Το μέρος άλλωστε είναι κομμάτι του φοβερού ναρκοπεδίου του Αράξου, ενός από τα μεγαλύτερα ναρκοπέδια στην Ελλάδα τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο.
Στις 26/11/1944 το μικρό πετρελαιοκίνητο Αγ. Γεώργιος με κυβερνήτη τον Π. Κομματά ξεκίνησε από το λιμάνι της Πάτρας για Πρέβεζα με 65 επιβάτες και εμπορεύματα. Στην περιοχή του Αγ. Σώστη Μεσολογγίου, ανοιχτά του διβαριού Προκοπάνιστο λόγω αμέλειας του κυβερνήτη το πλοίο εισήλθε στο ναρκοπέδιο, προσέκρουσε σε νάρκη και βυθίστηκε. Απωλέσθη ο κυβερνήτης και 27 επιβάτες. Οι διασωθέντες περισυλλέχθηκαν από το πετρελαιοκίνητο Αγ. Νικόλαος με κυβερνήτη τον Θ. Βουτσινά.
Το πλοίο σήμερα βρίσκεται σε βάθος 43 μέτρων στη θέση όπυ προσέκρουσε στη νάρκη. Είναι κομμένο σε δύο κομμάτια και έχει καθίσει όρθιο στο βυθό. Άλλα κομμάτια του πλοίου είναι διασπαρμένα στην ευρύτερη περιοχή, κάτι που φανερώνει την τρομερή έκρηξη που κυριολεκτικά διέλυσε το πλοίο.

Η κατάδυση στο Αγιος Γεώργιος ήταν πάλι μια εξαιρετικά δύσκολη κατάδυση.
Ρεύματα και Ορατότης Ο.
Και αυτό το ναυάγιο μας ταλαιπώρησε πολύ μέχρι να ανακαλυφθεί βασικά λόγω του ότι είναι σχεδόν διαλυμένο. Και πάλι όντας ενημερωμένος από το βιβλίο του Χρήστου Ντούνη περίμενα να βρώ αυτό το ναυάγιο στο βυθό, πρέπει να ομολογήσω πάντως ότι γι αυτό το ναυάγιο δεν έχω κάποια απόδειξη που να πιστοποιεί ότι το ναυάγιο αυτό είναι το Αγιος Γεώργιος. Για τα χαρακτηριστικά του πλοίου δεν έχω πληροφορίες ούτε από το βιβλίο του Χρ, Ντούνη…Αλλά και να είχα πως θα μπορούσα να μετρήσω πχ το μήκος του πλοίου όταν αυτό είναι κομματιασμένο. Μόνο το πλάτος είναι δυνατόν να μετρηθεί αλλά το πλάτος ενός πλοίου δεν είναι ένας από τους ενδεδειγμένους τρόπους να ανακαλύψουμε την ταυτότητα ενός ναυαγίου. Κατεβαίνοντας στο ναυάγιο αυτό είχα για μια ακόμα φορά έντονο το συναίσθημα της ανυπομονησίας για το τι θα βρώ, της περιέργειας για το ποιο ναυάγιο είναι εκεί κάτω, για την ορατότητα που θα συναντήσω περνώντας το γνωστό θερμοκλινές του Πατραικού στα 30 μέτρα…. Η απάντηση στο τελευταίο μου ερώτημα απαντήθηκε σύντομα και ήταν απογοητευτική. Η χειρότερη ορατότητα που είχα συναντήσει στον Πατραικό. Έφτασα στο βυθό στα 41 μ. και ακούμπησα την κουπαστή του πλοίου.
Σε λίγο προσγειώθηκε στο κεφάλι μου ο Νίκος ο Ζυγούρης που δεν έβλεπε και αυτός τη μύτη του… Με ορατότητα μικρότερη του 1 μέτρου και με σημείο αναφοράς την κουπαστή ερευνήσαμε εξωτερικά το κομμάτι του πλοίου που επέλεξα από το βυθόμετρο σαν το μεγαλύτερο και αποδείχθηκε ότι ήταν το κομμάτι της πρύμνης, ένα κομμάτι λιγότερο από 20 μέτρα…. Μέσα έδειχνε κενό και έτσι μάλλον ήταν….
Μόνο πίσω πίσω στην πρύμνη είχαμε λίγο καλύτερη ορατότητα και είδαμε την προπέλα του πλοίου τυλιγμένη σε ένα μικρό κομμάτι δίχτυ…Σκέφτηκα ότι θα ξαναδοκιμάσω να το ξαναβουτήξω κάποια άλλη μέρα του μήνα που σύμφωνα με την εμπειρία μου έχω δεί πως τα ρεύματα εξασθενούν….
Στο ναυάγιο αυτό έχασε τη ζωή του ο παππούς του αυτοδύτη Νίκου Μαυρομμάτη με καταγωγή από τα Σταμνά Μεσολογγίου.
To γεγονός ότι στο ναυάγιο βρήκαμε ενδείξεις ότι το πλοίο μετέφερε εμπορεύματα (μπουκάλια) αλλά και η μαρτυρία ότι μετά το ναυάγιο ξεβράστηκε στην ακτή ένα βαρέλι με ούζο συνηγορούν ότι το ναυάγιο πρέπει να είναι το Άγιος Γεώργιος…

«Θυμάμαι από το ναυάγιο ότι η θάλασσα ξέβρασε την επόμενη ένα βαρέλι με εξαιρετικό ούζο κοντά στο διβάρι. Δύσκολα χρόνια τότε και ένα βαρέλι ούζο ήταν κυριολεκτικά «Θείο δώρο». Πήραμε ούζο να πιούμε στο σπίτι μας και επειδή μας άρεσε πολύ το είχαμε ονομάσει Εγγλέζικο ούζο… »
Μιχάλης Μπούνος, Κάτοικος Αιτωλικού



Στη μια και μόνη κατάδυση στο ναυάγιο Αγ Γεώργιος ήταν μαζί μου ο Νίκος Ζυγούρης ενώ στις 4 βουτιές μου στο Τανάγκ καταδύθηκε και η Σοφία Κεκεμπάνου (... ) Ζυγούρης Νίκος, Κατριβέσης Νεκτάριος και Δερματάς Βαγγέλης.
----------------------------------------------------------------
Το βασικό πρόβλημα στην εξερεύνηση των ναυαγίων του Πατραικού κόλπου
-και κατ επέκταση και του ιδιαίτερα όμορφου κατά τόπους βυθού- είναι η κακή ορατότητα, φαινόμενο που έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία. Το τεράστιο έργο της γέφυρας Ρίου Αντιρρίου,τα έργα επέκτασης των λιμανιών της Πάτρας και του Αιγίου με ταυτόχρονη εξόρυξη από τη θάλασσα και μεταφορά φερτών υλικών για τα λιμάνια από τις απέναντι ακτές της Αιτωλοακαρνανίας και οι διάφορες μορφές ρύπων που αυξάνονται
χρόνο με το χρόνο έχουν συντελέσει στη δραματική μείωση της ορατότητας στον κόλπο. Τον Οκτώβριο και Νοέμβριο όμως η ορατότητα συχνά είναι εκπληκτική και φέτος αυτό επαληθεύτηκε και με το παραπάνω. Συναντήσαμε ορατότητα πάνω από 15 μέτρα ακόμα και στο ναυάγιο του φορτηγού SveinJarlστις εκβολές του υήνου ποταμού. Ο Βορειοανατολικός άνεμος σε συνδυασμό με την απουσία βροχών νωρίς το Φθινόπωρο βοηθάει στο να έχουμε αυτές τις ορατότητες έστω και 2 μήνες το χρόνο….