Κατάδυση - Γενικότητες περί ασφάλειας

[Σώτος Χριστοδούλου]

Η έννοια της ασφάλειας πλήγεται κάθε φορά που συμβαίνει ένα ατύχημα. Πολλοί συν-δύτες έχουν προβληματιστεί στο άκουσμα μιας απώλειας. Τίθενται διάφορα ερωτηματικά για την επάρκεια της εκπαίδευσης, την επάρκεια των καταδυστικών κέντρων και γενικότερα δημιουργείται ένα κλίμα αρνητικό για την κατάδυση. Στην πραγματικότητα τα γεγονότα συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι η ψυχαγωγική αυτόνομη κατάδυση είναι μια ασφαλής ενασχόληση ελέυθερου χρόνου. Το ποσοστό επιβίωσης κάποιου που κάνει συνεχείς καταδύσεις για 20 χρόνια είναι 99,75%. Αυτός ο αριθμός βγαίνει από στατιστικές της DAN, τον έχω σε μια παρουσίαση Power point αλλά σαν βλάκας δεν κράτησα την πηγή. Μπορεί κάποιος να το ψάξει και να το επιβεβαιώσει όμως. Με άλλα λόγια αν είμαστε μια παρέα 400 ατόμων και βουτάμε για 20 συναπτά έτη οι πιθανότητες λένε πώς ένας από εμάς θα χάσει την ζωή του στην κατάδυση. Αυτό τοποθετεί την κατάδυση στα ασφαλή "σπορ"! Αυτή είναι η αλήθεια της στατιστικής. Οι λόγοι των ατυχημάτων είναι πολλοί και διάφοροι αλλά από μια μελέτη που έχω κάνει φαίνεται πώς ο κύριος παράγοντας είναι το ανθρώπινο λάθος. Μέσα από την μελέτη των ατυχημάτων κτίζονται προδιαγραφές ασφάλειας, προσαρμόζονται εκπαιδευτικά συστήματα από τα οποία όλοι διδασκόμαστε. Το γεγονός ότι παλαιότερα δεν ακούγαμε τόσο συχνά για θανάτους έχει να κάνει περισσότερο με το γεγονός ότι η κατάδυση δεν ήταν τόσο διαδεδομένη όπως σήμερα. Πιστεύω ότι η ασφάλεια είναι ένας λόγος που συμβάλλει στην ανάπτυξη της.
Για χάρη συζήτησης παραθέτω και κάποια τμήματα από το ευρωπαικό πρότυπο για τις υποχρεώσεις ενός παροχέα καταδυτικών υπηρεσιών πιό κάτω επειδή το θέμα έχει προκύψει σε άλλο θρεντ. Διαβάστε και έκφράστε ανησυχίες, απορίες, εμπειρίες, σχετικές ή μη ελεύθερα.

Σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα ο παροχέας καταδυτικών υπηρεσιών πρέπει να ενεργεί σε σχέση με καθοδηγούμενες καταδύσεις όπως πιό κάτω.
Τα εγκεκριμένα καταδυτικά κέντρα είναι καταχωρημένα και αναγνωρισμένα από ένα ή περισσότερους εκπαιδευτικούς οργανισμούς που βάσει της Ελληνικής νομοθεσίας είναι αναγνωρισμένοι ώς τέτοιοι στην Ελληνική επικράτεια. Συνεπώς το κάθε καταδυτικό κέντρο υποχρεούται βάσει νόμου να ακολουθεί τα κάτωθι σε σχέση με την παροχή καθοδηγούμενων καταδύσεων:
Από το καταδυτικό πρότυπο 14467:2002 (αποσπάσματα).
4.1 Πληροφορίες που πρέπει να δίδονται στον πελάτη:
4.1.1 Πληροφορίες πριν την παροχή υπηρεσίας
Ο παροχέας καταδυτικών υπηρεσιών πρέπει να δίδει τις ακόλουθες πληροφορίες στον πελάτη:
- Επεξήγηση όλων των θεμάτων που σχετίζονται με την συμφωνία παροχής υπηρεσίας συμπεριλαμβανομένου του τρόπου διεξαγωγής και τους όρους της συμφωνίας, την οποία υπογράφει ο πελάτης.
- Προ-απαιτούμενα και πιστοποιήσεις που είναι αναγκαίες για την συγκεκριμένη παροχή καταδυτικής υπηρεσίας (π.χ. ιατρικό πιστοποιητικό),
- περιγραφή του απαραίτητου εξοπλισμού,
- το κόστος και η ασφάλεια βάσει εθνικών κανονισμών και νομοθεσιών,
- θέματα που άπτονται στις ιδιαιτερότητες του τοπικού καταδυτικού περιβάλλοντος στο οποίο θα λάβει χώραν η υπηρεσία,
- οι σχετικές με την κατάδυση και οι νομικές απαιτήσεις που σχετίζονται με την συγκεκριμένη υπηρεσία.
Στην περίπτωση καθοδηγούμενης ή οργανωμένης κατάδυσης (ορίζεται από το πρότυπο), είναι απαραίτητο να παρέχονται οι ακόλουθες επιπρόσθετες πληροφορίες:
- πληροφορίες που έχουν σχέση με το συγκεκριμένο καταδυτικό σημείο, και συγκεκριμένα κινδύνους που μπορεί να επηρεάσουν την ασφάλεια της κατάδυσης (π.χ. υποβρύχιο περιβάλλον),
- διευθετήσεις που αφορούν ομάδες συντρόφων και αριθμό συμμετοχών,
- όρια βάθους και/ή χρόνου.
4.1.2 Πληροφορίες κατά την διάρκεια της παροχής της υπηρεσίας
Πριν από κάθε κατάδυση ή εκπαιδευτική δραστηριότητα, οι πελάτες πρέπει να ενημερώνονται για τις διαδικασίες ασφαλείας όπως:
- το επιβλέπων προσωπικό,
- τις διαδκασίες έκτακτης ανάγκης,
- καθορισμός ομάδων και ζευγαριών.
4.2 Αξιολόγηση Κινδύνων
Ο παροχέας καταδυτικών υπηρεσιών πρέπει να διεξάγει μια αξιολόγηση κινδύνων για όλα τα σημεία που χρησιμοποιούνται για υποβρύχια δραστηριότητα στα πλαίσια εκπαίδευσης ή άλλης υπηρεσίας. Οι ακόλουθοι παράγοντες πρέπει να είναι μέρος της αξιολόγησης:
- κίνηση του νερού,
- βάθος,
- ορατότητα,
- μόλυνση του νερού,
- τρόποι ειοσόδου και εξόδου από το νερό,
- απαγορευμένες ζώνες,
- καταλληλόλητα του καταδυτικού σημείου για διεξαγωγή της προγραμματισμένης καταδυτικής υπηρεσίας,
- σχέδιο αντιμετόπισης έκτακτης ανάγκης,
- δεξιότητες και ικανότητες συμμετεχόντων σε σχέση με την συγκεκριμένη υπηρεσία.
Ο παροχέας καταδυτικών υπηρεσιών έχει το δικαίωμα να αρνηθεί την συμμετοχή σε οποιοδήποτε πελάτη κριθεί βάσει της αξιολόγησης κινδύνων ότι αυτό εξυπηρετεί την ασφάλεια του πελάτη.
4.3 Απαιτήσεις σε εξοπλισμό
4.3.1 Εξοπλισμός έκτακτης ανάγκης
Για όλες τις καταδυτικές τοποθεσίες που λαμβάνει χώρα καταδυτική υπηρεσία ο παροχέας πρέπει να μεριμνά ώστε να υπάρχουν κατά το ελάχιστο τα ακόλουθα:
- κουτί πρώτων βοηθειών κατάλληλο για την προγραμματισμένη καταδυτική υπηρεσία,
- φαρμακευτικό οξυγόνο με δυνατότητα παροχής οξυγόνου με ρυθμό τουλάχιστον 15 λίτρα το λεπτό για 20 λεπτά,
- σύστημα επικοινωνίας ικανό για ειδοποίηση των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης.
Σε κάθε κατααδυτική τροποθεσία πρέπει να υπάρχει ένα σχέδιο αντυιμετόπισης έκτακτης ανάγκης με τα ελάχιστα απαραίτητα στοιχεία:
- διαδικασίες για μεταφορά τραυματισμένου σε ασφαλές σημείο, τρόποι καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης και σχέδιο μεταφοράς τραυματία σε σημείο παράδοσης στις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης,
- χρήση φαρμακευτικού οξυγόνου,
- πληροφορίες για τις πλησιέστερες ιατρικές μονάδες (συμπεριλαμβανωμένων στοιχείων επικοινωνίας με τον πλησιέστερο υπερβαρικό θάλαμο).
4.4 Εγγραφα
4.4.1 Προσωπικό
Ομ παροχέας καταδυτικών υπηρεσιών υποχρεούται να τηρεί αρχείο όλων των υπαλλήλων που χρησιμοποιεί στην παροχή υπηρεσιώνώς ακολούθως:
- όνομα και ημερομηνία γέννησης,
- εκπαίδευση / πιστοποίηση, εμπειρία και ιατρικό πιστοποιητικό,
- ικανότητες σχετικές με την παροχή καταδυτικών υπηρεσιών.
Ο παροχέας πρέπει να είναι σε θέση να αποδεικνύει ότι όλα τα άτομα που χρησιμοποιεί για παροχή υπηρεσιών έχουν ανα πάσα στιγμή τις απαραίτητες πιστοποιήσεις που είναι σχετικές με τα καθήκοντά τους. Υποχρεούται να επιδεικνύει αυτά τα πιστοποιητικά σε όποιο πελάτη τα ζητήσει.
6.3 Guided dive
Ο παροχέας πρέπει να κάνει μια ενημέρωση πριν από κάθε κατάδυση για την ασφάλεια, ανα διενεργεί αξιολόγηση των κινδύνων, να ορίζει ομάδες και συντρόφους, να καθορίζει τις παραμέτρους της κατάδυσης και να διασφαλίζει ότι το σχέδιο αντιμετόπισης έκτακτης ανάγκης υπάρχει και μπορεί να εφαρμοστεί.
Ο πελάτης για να μπορεί να αγοράσει αυτή την υπηρεσία πρέπει να είναι πιστοποιημένος βάσει του προτύπου 14153-1. Ο παροχέας πρέπει να ελέγχει το πιστοποιητικό και το ημερολόγιο καταδύσεων του κάθε πελάτη πριν από κάθε κατάδυση.
Οι καθοδηγούμενες καταδύσεις που απαιτούν επιπρόσθετες πιστοποιήσεις όπως π.χ. νυχτερινή κατάδυση, ναυαγιοκατάδυση κλπ. Μπορούν μόνο να διεξαχθούν αν ο πελάτης έχει τις απαιτούμενες πιστοποιήσεις ή αντίστοιχη εμπειρία.
Οι καθοδηγούμενες καταδύσεις που απαιτούν επιπρόσθετες πιστοποιήσεις ή εμπειρία, για τα οποία ο πελάτης δεν μπορεί να παρουσιάσει σχετική τεκμηρίωση θεωρούνται εκπαιδευτικές καταδύσεις και μπορούν να διεξαχθούν μόνο από πιστοποιημένο εκπαιδευτή καταδύσεων. Η παράγραφος 5 εφαρμόζεται για θέματα που σχετίζονται με αυτού του είδους τις καταδύσεις.

[Κατερινα]

Οι καθοδηγούμενες καταδύσεις που απαιτούν επιπρόσθετες πιστοποιήσεις ή εμπειρία, για τα οποία ο πελάτης δεν μπορεί να παρουσιάσει σχετική τεκμηρίωση θεωρούνται εκπαιδευτικές καταδύσεις και μπορούν να διεξαχθούν μόνο από πιστοποιημένο εκπαιδευτή καταδύσεων. Η παράγραφος 5 εφαρμόζεται για θέματα που σχετίζονται με αυτού του είδους τις καταδύσεις. [/quote]

Δηλαδή κάθε φορά που ο πάροχος περιορίζεται σε προφορική βεβαίωση του αυτοδύτη για την πιστοποίηση ή εμπειρία του ή κάθε φορά που τον κατεβάζει/τον αφήνει να κατέβει πέραν των ορίων της πιστοποίησης, όπως αυτά καθορίζονται από τον οικείο οργανισμό, η κατάδυση σύμφωνα με το πρότυπο θεωρείται εκπαιδευτική και όχι συνοδευόμενη?
Πόσο ενδιαφέρον είναι αυτό?

[Κατερινα]

Να προσθέσω ότιι εννοώ ενδιαφέρον για την ασφάλεια του παρόχου, όχι του αυτοδύτη

[Σώτος Χριστοδούλου]

κατερίνα σε χαιρετώ,

Οι προφορικές βεβαιώσεις δεν θα πρέπει να γίνονται αποδεκτές από το καταδυτικό κέντρο. Σε περίπτωση ατυχήματος όπου ένα καταδυτικό κέντρο μυνηθεί για αστική ευθύνη είναι μεν ασφαλισμένο δια νόμου, αλλά δεν θα ήθελε να έχει αυτό το κενό διότι μπορεί να του επιβληθούν ποινές από το δικαστήριο! Τώρα αν στο ίδιο το καταδυτικό έχεις κάνει την εκπαίδευσή σου τότε έχουν στα αρχεία τους τον φάκελο της εκπαίδευσής σου που μπορεί να θεωρηθεί ως τεκμηρίωση. Επίσης τεκμηρίωση μπορεί να γίνει και μέσω διαδικτύου με το diver check αφού μπορεί να μπεί στην ιστοσελίδα κάποιων οργανισμών (δεν έχουν όλοι αυτά τα εργαλεία) και να ελέγξει αν όντως έχεις την πιστοποίηση που διατείνεσε ότι κατέχεις. Σε όλες τις περιπτώσεις θα πρέπει να πείσουν το δικαστήριο ότι έκαναν τη δουλειά τους βάσει των καταδυτικών προτύπων (ΕΠΚΑ), μέρος των οποίων έκανα μια πρόχειρη μετάφραση πιό κάτω.

Τις περισσότερες φορές και στις περισσότερες περιοχές του κόσμου όπου διεξάγονται οργανωμένες καταδύσεις πιθανόν ο παροχέας να μην μένει μόνο στην τεκμηρίωση εκπαίδευσης και εμπειρίας αλλά να σου ζητήσει να υπογράψεις και μία φόρμα συμμετοχής με αποποίηση ευθύνης και ενημέρωση για τους κινδύνους.

Τελικά όλα μπορεί να γίνονται παράτυπα και για πολλά χρόνια να μην προκύψει θέμα. Εξ ορισμού πάμε για διασκέδαση και το μυαλό μας είναι στη συχνότητα αυτή. Σε καμία περίπτωση δεν θα κάτσουμε να ασχοληθούμε με αυτά τα θέματα όπως παραλείψεις, παρατυπίες κλπ. Αυτά θα περνάνε απαρατήρητα εκτός και αν συμβεί κάτι οπότε έχουμε θύματα από τη μία και εκτεθειμένους από την άλλη.

Διευκρινίζω πώς τα πιό πάνω σχόλια γίνονται στο πλαίσιο γενικότητες και σε καμία περίπτωση δεν αναφέρονται σε συγκεκριμένο γεγονός.

[Κατερινα]

Σώτο χαιρετώ και εγώ

Συμφωνώ απολύτως με την προσέγγιση

Αυτό εννοούσα στο προηγούμενο ποστ όταν έγραφα

"Όσο δε αφορά τα καταδυτικά, στην Ερυθρά και στη Κύπρο μου έδωσαν να συμπληρώσω ερωτηματολόγιο για εμπειρία, φυσική κατάσταση και πληροφορίες επικοινωνίας σε περίπτωση περιστατικού, και να υπογράψω δήλωση ότι βουτάω με δική μου ευθύνη. Εδώ το πρωτόκολλο είναι συνήθως «Πως σε λένε» «Τάδε (μικρό όνομα)» «Έχεις πτυχίο» «Έχω» «Έλα». Αν πάθω τίποτα θα ψάχνουνε να βρούνε ποια είμαι από τις πινακίδες του αυτοκινήτου."


Σπανίως μου ζητήθηκε να δείξω κάρτα ή logbook (αν και τα έχω πάντα μαζί μου) και μόνο μία φορά μου δώθηκαν έγγραφα προς υπογραφή. Ίσως κάποιοι δύτες να ενοχλούνται όταν τους δίνουν τη χαρτούρα για να υπογράψουν, εγώ προσωπικά θεωρώ ότι είναι δείγμα σοβαρότητας του καταδυτικού

[manta_ray]

Από μια προσωπική εμπειρία όταν ταξίδεψα στο εξωτερικό σε καταδυτικό ταξίδι, και έδειξα την πιστοποίηση μου και υπέγραψα την σχετική χαρτούρα όπως είπες χωρίς να με πειράξει καθόλου αυτό το γεγονός. Αν και δεν ξέρω αν είναι σχετικό με το θέμα μας, πλέον όταν πας σε καταδυτικό ταξίδι στο εξωτερικό όλα και περισσότερα καταδυτικά κέντρα ζητούν ο δύτης να είναι ασφαλισμένος.

[Σώτος Χριστοδούλου]

Αρχικό μήνυμα απο Κατερινα

«Πως σε λένε» «Τάδε (μικρό όνομα)» «Έχεις πτυχίο» «Έχω» «Έλα». Αν πάθω τίποτα θα ψάχνουνε να βρούνε ποια είμαι από τις πινακίδες του αυτοκινήτου."

Δεν ξέρω πώς είναι αλλά εν πάσει περιπτώσει καλό είναι να θυμόμαστε πάντα ότι:

1. Είμαι η τελευταία δικλείδα ασφαλείας για την δική μου σωματική ακεραιότητα. Εγώ και κανένας άλλος!
2. Οποισδήποτε δύτης έχει δικαίωμα να αρνηθεί οποιαδήποτε στιγμή, συμμετοχή σε οποιαδήποτε κατάδυση, χωρίς να υποχρεούται να δώσει λόγο σε κανένα!

[ΦΟΥΝΤΟΥΛΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛ]

Ακόμα δεν έχω καταλάβει γιατί τα καταδυτικά κέντρα μας βάζουν να υπογράψουμε(πριν την βουτιά) ότι : απαλλάσονται από οποιαδήποτε ευθύνη αν μπλέξουμε σε ατύχημα !!

[Σώτος Χριστοδούλου]

Αρχικό μήνυμα απο ΦΟΥΝΤΟΥΛΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛ

Ακόμα δεν έχω καταλάβει γιατί τα καταδυτικά κέντρα μας βάζουν να υπογράψουμε(πριν την βουτιά) ότι : απαλλάσονται από οποιαδήποτε ευθύνη αν μπλέξουμε σε ατύχημα !!

Μιχάλη η δήλωση αποποίησης ευθύνης παρέχει κάποια κάλυψη στο καταδυτικό στην περίπτωση που δεν υπάρχει αποδεδειγμένα αμέλεια από μέρους του. Το γεγονός ότι υπογράφεις μία τέτοια δήλωση δεν απαλλάσσει το καταδυτικό από ευθύνη στην περίπτωση που τραυματιστείς σαν συνέπεια ενέργειας που έγινε (ή που έπρεπε να γίνει και δεν έγινε) από μέρους του καταδυτικού.

Πιό κάτω κάνω μια μετάφραση μίας τέτοιας φόρμας που συμπληρώνεται από την PADI INTL πριν από κάθε σχολείο. κάτι ανάλογο υπάρχει και στις οργανωμένες ή καθοδηγούμενες καταδύσεις:

"Ούτε ο εκπαιδευτής (τάδε) ούτε το καταδυτικο κέντρο (τάδε) το οποίο προσφέρει την εκπαίδευση, ούτε η PADI International Ltd., ή International PADI, Inc., αναλαμβάνουν οποιαδήποτε ευθύνη για θάνατο, τραυματισμό, ή άλλη απώλεια σε εσένα, η οποία έχει προκληθεί ως αποτέλεσμα προσωπικής σου ενέργειας ή από οποιαδήποτε αιτία ή κατάσταση που είναι κάτω από τον έλεγχό σου η οποία συνιστά δική σου προσωπική αμέλεια.

Αν δεν υπάρχει αμέλεια ή οποιαδήποτε άλη παραβίαση καθήκοντος από μέρους του εκπαιδευτή, του καταδυτικού κέντρου που σου προσφέρει την εκπαίδευση της PADI International Ltd. και της International PADI, Inc., η συμμετοχή σου σε αυτό το εκπαιδευτικό πρόγραμμα γίνεται με δική σου ανάληψη ευθύνης για τους κινδύνους (at your own risk).

Δηλώνω ότι έχω διαβάσει και κατανοήσει πλήρως όλους τους όρους του...και υπογραφή."

Το κείμενο συμπληρώνεται με ενημέρωση για τους κινδύνους. Τα καθήκοντα του παροχέα καθορίζονται από τα πρότυπα. Ο προνοητικός παροχέας θα πρέπει να χρησιμοπειεί αυτή την δήλωση σε όλες τις καταδυτικές υπηρεσίες που διοργανώνει.

[DHMHTRHS]

Αρχικό μήνυμα απο Σώτος Χριστοδούλου

............. Το γεγονός ότι υπογράφεις μία τέτοια δήλωση δεν απαλλάσσει το καταδυτικό από ευθύνη στην περίπτωση που τραυματιστείς σαν συνέπεια ενέργειας που έγινε (ή που έπρεπε να γίνει και δεν έγινε) από μέρους του καταδυτικού.................

Σώτο εγώ θα σταθώ σε αυτό ................