Το ναυάγιο του Ε/Γ ΑΘΗΝΑ στη Σύρνα της Δωδεκανήσου

[Dimitris Galon]

Στο τεύχος Δεκεμβρίου 2011 του περιοδικού «Εφοπλιστής», υπάρχει το πρώτο από τα τέσσερα μέρη ενός άρθρου μου με τον τίτλο «Η Αθηνά του Τζων – Στα χνάρια του χρόνου και της ιστορίας».

[Sunshine]

[dmanetakis]

...από ένα σιωπηλό θαυμαστή της δουλείας σου. Να 'σαι καλά !

[Ναυτίλος]

Ενα μεγάλο μπράβο στο εξαίρετο αρθρο σου.

Νικ

[Dimitris Galon]

Υπενθυμίζω ότι στο τεύχος Φεβρουαρίου του περιοδικού «Εφοπλιστής» υπάρχει το τρίτο από τα τέσσερα μέρη του άρθρου για την «Αθηνά του Τζων».

[Γιάννης 1940]

Αγαπητοί φίλοι, ομολογώ ότι εξεπλάγην ευχάριστα όταν η εγγονή μου, μου υπέδειξε τη συγκεκριμένη ιστοσελίδα. Με τη βοήθεια της συντάχθηκε και το παρόν κείμενο, το οποίο ίσως να προσθέσει ένα λιθαράκι σε όσα περιέγραψε ο κ.Γαλόν.
Το ναυάγιο στη Σύρνα έχει για εμένα μεγάλη αξία, καθώς ήταν μια από τις πρώτες «επαγγελματικές» μου καταδύσεις. Μεγάλωσα στον ρημαγμένο Πειραιά, των πρώτων δύσκολων χρόνων μετά τον πόλεμο. Ακόμη θυμάμαι να περιφέρομαι πιαδί στους ντόκους γεμάτους με μπάζα και παλιοσίδερα. Τότε ακόμη δουλεύαν τα συμμαχικά συνεργεία μέσα στο λιμάνι προσπαθώντας να απομακρύνουν τα ναυάγια που βρίσκονταν σε κάθε γωνιά του. Κάποια ανελκύονταν ολόκληρα με τα στρύδια να τα έχουν καλύψει και κάποια ανατινάζονταν για να τα σηκώσουν οι γερανοί κομμάτι κομμάτι. Ίσως τότε να με συνεπήραν αυτές οι εικόνες με τα φρεσκοβγαλμένα σκουριασμένα σίδερα να λιάζονται στους ντόκους γιατί μεγαλώνοντας αποφάσισα να δοκιμάσω και αυτό σαν δουλειά. Αναφέρομαι στη δεκαετία του πενήντα που τα παλιοσίδερα από τα ναυάγια ήταν μια δουλειά που έφερνε ένα καλό μεροκάματο. Τότε τα ναυάγια στον Πειραιά είχαν ανελκυστεί και τα συνεργεία έκαναν καλές δουλειές στον Κορινθιακό και τον Ευβοϊκό. Άλλα μέχρι να τελειώσω και το φανταριλίκι είχαν πια καθαρίσει και αυτές τις περιοχές.
Μπαρκάρισα σε ένα πέραμα το καλοκαίρι του εξήντα ως πλήρωμα που είχαμε σκοπό να εξακριβώσουμε τη θέση κάποιων ναυαγίων γύρω από την Αστυπάλαια για τα οποία υπήρχε πληροφόρηση πως μπρούν να κοπούν. Το αφεντικό ήταν Ροδίτης και εγώ είχα εφεδρικό ρόλο καθώς τότε μάθαινα τη δουλειά. Στα βόρεια παράλια της Αστυπάλαιας έγινε κατάδυση σε ένα φορτηγό από τον πόλεμο, το οποίο όπως μας είπε ο δύτης ήταν σε πολύ καλή κατάσταση. Σημειώθηκε το στίγμα και θα ερχότανε το συνεργείο με το κρένι για να κάνει τη δουλειά. Δηλαδή ανατίναξη με μασούρια δυναμίτια και μετά ανέλκυση των κομματιών. Στην Αστυπάλαια που βγήκαμε μάθαμε από τους ψαράδες για ένα ναυάγιο στη Σύρνα και καθώς ήταν στη ρότα μας περάσαμε εκεί κατά την επιστροφή μας. Το ναυάγιο ήταν σε μικρό βάθος και έτσι βούτηξα και εγώ για να πάρω και εμπειρίες. Από το σχήμα του με την κοφτή πλώρη νόμιζα πως ήτανε κάποιο ρυμουλκό αλλά οι παλαιότεροι μου είπανε πως δεν ήταν γιατί είχε μικρή μηχανή. Η μηχανή του είχε φύγει από τη θέση της και είναι αυτή που είδα στη φωτογραφία σας. Πρέπει να έπεσε όταν ξύλωσαν την προπέλα του πλοίου, μιας και ήταν εύκολη ψαριά και καλά λεφτά. Τότε το ναυάγιο ήταν πιο καθαρό απόσο το βλέπω τώρα και υπήρχαν ρετάλια από μαδέρια ακόμη στο κατάστρωμα. Πάντως συγκινήθηκα που το ξαναείδα μετά από τόσα χρόνια και αγόρασα και το περιοδικό που έχει το άρθρο. Ήταν σε καλή κατάσταση και κάποιος είπε στο αφεντικό ότι θα μπορούσε να σηκωθεί ολόκληρο αλλά αυτός θυμάμαι οτι γέλασε και απάντησε χαρακτηριστικά Μπούμ! Και έκανε μια χειρονομία σαν έκρηξη. Σε μια βουτιά παρατήρησα ένα σιδερένιο ταμπελάκι στην πλευρά της μπαταρισμένης πλώρης και εκεί πιστεύω ότι έλεγε το όνομα του. Ήθελα να βουτήξω ξανά μπας και το διαβάσω αλλά δεν μπόρεσα να κατέβω ξανά γιατί ο καιρός φρεσκάρισε και τα μαζέψαμε.
Όταν γυρίσαμε στον Πειραιά τα πράματα είχαν αλλάξει γιατί εκεί κάτω στα νησιά εντοπίστηκε και ένα άλλο ναυάγιο. Το αφεντικό το έβαλε στο μάτι αλλά εμένα δεν μου άρεσε να μπλέξω σε καταστάσεις που ήταν επικίνδυνες και βγήκα από τα σχέδια τους. Από όσο έμαθα από άλλους αυτό το άλλο ναυάγιο έγινε αιτία να χάσει το αφεντικό το ενδιαφέρον του για το ναυάγιο της Σύρνας και έτσι γλίτωσε από τη δυναμίτιδα.
Μήνες αργότερα έλεγα τα κατορθώματα μου σε μια παρέα σε ένα καφενέ στη Δραπετσώνα με μπόλικες σάλτσες βεβαίως. Τότε ζούσανε ακόμη μαστόρια που είχανε ζήσει όλα τα γεγονότα της κατοχής και ξέρανε πράματα από όσα κάνανε οι Γερμανοί στο Πέραμα. Τότε έμαθα από ένα μπαρμπα-μάστορα που άκουσε την κουβέντα πως ήταν το Αθηνά που μετέφερε εβραίους στην πατρίδα τους. Μας είπε πως το καράβι το είχαν σηκώσει από τα Αμπελάκια που ήταν βυθισμένο και στο Πέραμα το επισκευάσανε όπως όπως. Μας είπε ότι του είχαν βάλει μηχανή από κάποιο γεμρανικό όχημα που είχαν αφήσει αυτοί στην οπισθοχώρηση τους. Τέτοιες πατέντες ήταν γνωστές στα μηχανουργεία στον Πειραιά. Τέτοια ήταν η ανάγκη που ότι μηχανή έβρισκαν την πατεντάρανε και τη βάζανε σε εργοστάσια ή καράβια. Είχα ακούσει και για ένα πσοτάλι που είχε βάλει στην Ιταλία μηχανή από γερμανικό υποβρύχιο.
Ελπίζω να μη σας κούρασα και σας ευχαριστώ.

[Physalia]

Αρχικό μήνυμα απο Γιάννης 1940

Αγαπητοί φίλοι, ομολογώ ότι εξεπλάγην ευχάριστα όταν η εγγονή μου, μου υπέδειξε τη συγκεκριμένη ιστοσελίδα. Με τη βοήθεια της συντάχθηκε και το παρόν κείμενο, το οποίο ίσως να προσθέσει ένα λιθαράκι σε όσα περιέγραψε ο κ.Γαλόν.
Το ναυάγιο στη Σύρνα έχει για εμένα μεγάλη αξία, καθώς ήταν μια από τις πρώτες «επαγγελματικές» μου καταδύσεις. Μεγάλωσα στον ρημαγμένο Πειραιά, των πρώτων δύσκολων χρόνων μετά τον πόλεμο. Ακόμη θυμάμαι να περιφέρομαι πιαδί στους ντόκους γεμάτους με μπάζα και παλιοσίδερα. Τότε ακόμη δουλεύαν τα συμμαχικά συνεργεία μέσα στο λιμάνι προσπαθώντας να απομακρύνουν τα ναυάγια που βρίσκονταν σε κάθε γωνιά του. Κάποια ανελκύονταν ολόκληρα με τα στρύδια να τα έχουν καλύψει και κάποια ανατινάζονταν για να τα σηκώσουν οι γερανοί κομμάτι κομμάτι. Ίσως τότε να με συνεπήραν αυτές οι εικόνες με τα φρεσκοβγαλμένα σκουριασμένα σίδερα να λιάζονται στους ντόκους γιατί μεγαλώνοντας αποφάσισα να δοκιμάσω και αυτό σαν δουλειά. Αναφέρομαι στη δεκαετία του πενήντα που τα παλιοσίδερα από τα ναυάγια ήταν μια δουλειά που έφερνε ένα καλό μεροκάματο. Τότε τα ναυάγια στον Πειραιά είχαν ανελκυστεί και τα συνεργεία έκαναν καλές δουλειές στον Κορινθιακό και τον Ευβοϊκό. Άλλα μέχρι να τελειώσω και το φανταριλίκι είχαν πια καθαρίσει και αυτές τις περιοχές.
Μπαρκάρισα σε ένα πέραμα το καλοκαίρι του εξήντα ως πλήρωμα που είχαμε σκοπό να εξακριβώσουμε τη θέση κάποιων ναυαγίων γύρω από την Αστυπάλαια για τα οποία υπήρχε πληροφόρηση πως μπρούν να κοπούν. Το αφεντικό ήταν Ροδίτης και εγώ είχα εφεδρικό ρόλο καθώς τότε μάθαινα τη δουλειά. Στα βόρεια παράλια της Αστυπάλαιας έγινε κατάδυση σε ένα φορτηγό από τον πόλεμο, το οποίο όπως μας είπε ο δύτης ήταν σε πολύ καλή κατάσταση. Σημειώθηκε το στίγμα και θα ερχότανε το συνεργείο με το κρένι για να κάνει τη δουλειά. Δηλαδή ανατίναξη με μασούρια δυναμίτια και μετά ανέλκυση των κομματιών. Στην Αστυπάλαια που βγήκαμε μάθαμε από τους ψαράδες για ένα ναυάγιο στη Σύρνα και καθώς ήταν στη ρότα μας περάσαμε εκεί κατά την επιστροφή μας. Το ναυάγιο ήταν σε μικρό βάθος και έτσι βούτηξα και εγώ για να πάρω και εμπειρίες. Από το σχήμα του με την κοφτή πλώρη νόμιζα πως ήτανε κάποιο ρυμουλκό αλλά οι παλαιότεροι μου είπανε πως δεν ήταν γιατί είχε μικρή μηχανή. Η μηχανή του είχε φύγει από τη θέση της και είναι αυτή που είδα στη φωτογραφία σας. Πρέπει να έπεσε όταν ξύλωσαν την προπέλα του πλοίου, μιας και ήταν εύκολη ψαριά και καλά λεφτά. Τότε το ναυάγιο ήταν πιο καθαρό απόσο το βλέπω τώρα και υπήρχαν ρετάλια από μαδέρια ακόμη στο κατάστρωμα. Πάντως συγκινήθηκα που το ξαναείδα μετά από τόσα χρόνια και αγόρασα και το περιοδικό που έχει το άρθρο. Ήταν σε καλή κατάσταση και κάποιος είπε στο αφεντικό ότι θα μπορούσε να σηκωθεί ολόκληρο αλλά αυτός θυμάμαι οτι γέλασε και απάντησε χαρακτηριστικά Μπούμ! Και έκανε μια χειρονομία σαν έκρηξη. Σε μια βουτιά παρατήρησα ένα σιδερένιο ταμπελάκι στην πλευρά της μπαταρισμένης πλώρης και εκεί πιστεύω ότι έλεγε το όνομα του. Ήθελα να βουτήξω ξανά μπας και το διαβάσω αλλά δεν μπόρεσα να κατέβω ξανά γιατί ο καιρός φρεσκάρισε και τα μαζέψαμε.
Όταν γυρίσαμε στον Πειραιά τα πράματα είχαν αλλάξει γιατί εκεί κάτω στα νησιά εντοπίστηκε και ένα άλλο ναυάγιο. Το αφεντικό το έβαλε στο μάτι αλλά εμένα δεν μου άρεσε να μπλέξω σε καταστάσεις που ήταν επικίνδυνες και βγήκα από τα σχέδια τους. Από όσο έμαθα από άλλους αυτό το άλλο ναυάγιο έγινε αιτία να χάσει το αφεντικό το ενδιαφέρον του για το ναυάγιο της Σύρνας και έτσι γλίτωσε από τη δυναμίτιδα.
Μήνες αργότερα έλεγα τα κατορθώματα μου σε μια παρέα σε ένα καφενέ στη Δραπετσώνα με μπόλικες σάλτσες βεβαίως. Τότε ζούσανε ακόμη μαστόρια που είχανε ζήσει όλα τα γεγονότα της κατοχής και ξέρανε πράματα από όσα κάνανε οι Γερμανοί στο Πέραμα. Τότε έμαθα από ένα μπαρμπα-μάστορα που άκουσε την κουβέντα πως ήταν το Αθηνά που μετέφερε εβραίους στην πατρίδα τους. Μας είπε πως το καράβι το είχαν σηκώσει από τα Αμπελάκια που ήταν βυθισμένο και στο Πέραμα το επισκευάσανε όπως όπως. Μας είπε ότι του είχαν βάλει μηχανή από κάποιο γεμρανικό όχημα που είχαν αφήσει αυτοί στην οπισθοχώρηση τους. Τέτοιες πατέντες ήταν γνωστές στα μηχανουργεία στον Πειραιά. Τέτοια ήταν η ανάγκη που ότι μηχανή έβρισκαν την πατεντάρανε και τη βάζανε σε εργοστάσια ή καράβια. Είχα ακούσει και για ένα πσοτάλι που είχε βάλει στην Ιταλία μηχανή από γερμανικό υποβρύχιο.
Ελπίζω να μη σας κούρασα και σας ευχαριστώ.

Αγαπητέ κύριε Γιάννη, ευχαριστώ πολύ εσάς και την εγγονή σας για αυτή την τόσο ενδιαφέρουσα μαρτυρία.
Ευχαριστώ και τον Δημήτρη Γκαλών που την προ-κάλεσε

Με την ευκαιρία συνειδητοποίησα και πόσο (βάναυσα πολύ) λείπει η φωνή της δικής σας γενιάς από τον διαδικτυακό μας κόσμο...

Να είστε καλά
Μαρία