Lemnos and Agios Efstratios Dive Project

[Dimitris Galon]

Lemnos and Agios Efstratios Dive Project

"Τα Ναυάγια της Λήμνου και του Αγίου Ευστρατίου"

Η νήσος Λήμνος, λόγω της γεωγραφικής της θέσης και του μεγάλου φυσικού προστατευμένου της κόλπου, του Μούδρου, αποτέλεσε και στους δύο παγκοσμίους πολέμους ένα σημαντικό κομβικό γεωστρατηγικό σημείο στα επιτελικά σχέδια όλων των αντιμαχόμενων δυνάμεων. Βρισκόμενη στο κέντρο του βορείου Αιγαίου και σε μικρή απόσταση από την έξοδο των Δαρδανελίων, πρόσφερε πάντα στις νηοπομπές και στα πλοία, τα οποία ταξίδευαν από και προς τα Δαρδανέλια, ασφαλές αγκυροβόλιο και καταφύγιο, με αποτέλεσμα ο έλεγχός της να αποτελεί όχι μόνο επίδοξο αλλά και επιβαλλόμενο στόχο για όλους τους εμπόλεμους.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα του γεγονότος αυτού αποτέλεσαν αφενός ο ρόλος της Λήμνου, σαν βάση του γαλλοβρετανικού Στόλου το 1915, κατά την διάρκεια της „Μάχης των Δαρδανελίων“, και αφετέρου ο ρόλος της σαν ενισχυμένη ναυτική βάση υποστήριξης των νηοπομπών του Άξονα που επιχειρούσαν ανάμεσα στις πετρελαιοπηγές της Ρουμανίας και τα λιμάνια εφοδιασμού της Βουλγαρίας, ενισχύοντας το γερμανικό Afrikakorps στο μέτωπο της Κυρηναϊκής, κατά το χρονικό διάστημα 1941-1943.

Οι πολεμικές δραστηριότητες κατά την διάρκεια των δυο παγκοσμίων πολέμων, στην αιγαιοπελαγίτικη περιοχή των Δαρδανελίων και του βορείου Αιγαίου, ειδικά οι πολεμικές περιπολίες των υποβρυχίων, οδήγησαν στο να προκληθούν, στην θαλάσσια περιοχή η οποία οριοθετείται από τις νήσους Λήμνος και Άγιος Ευστράτιος, πολλά ναυάγια. Ένα μέρος των ναυαγίων αυτών βρίσκεται μέχρι σήμερα βυθισμένο, ως επί το πλείστον, στην θαλάσσια περιοχή η οποία εκτείνεται ανάμεσα στα ακρωτήρια Τηγάνι και Αγία Ειρήνη, στα νότια της νήσου Λήμνου, καθώς και στα βορειοανατολικά παράλια της γειτονικής νήσου Άγιος Ευστράτιος, όπου εκεί ειδικά βρίσκεται βυθισμένο ένα από τα μεγαλύτερα πλοία που απολέστηκαν κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Έχοντας θέσει σαν σκοπό την έρευνα, την τεκμηρίωση, την μέγιστη δυνατή ταυτοποίηση, την φωτογράφηση, την βιντεοσκόπηση και γενικά την ανάδειξη, μέσα από άρθρα και άλλα μέσα, των σε εμάς γνωστών και εντοπισμένων έξι ιστορικών ναυαγίων της Λήμνου και των δύο ναυαγίων του Αγίου Ευστρατίου, ξεκινήσαμε, μετά από πολύχρονη μελέτη των σχετικών ντοκουμέντων, αρχείων και ημερολογίων πολέμου, μια μακρόπνοη συνεργατική προσπάθεια κάτω από τον γενικό τίτλο „Lemnos and Agios Efstratios Dive Project“.

Στα πλαίσια της προσπάθειας αυτής πραγματοποιήσαμε φέτος, από την 2 έως και την 7.10.2013, μια πρώτη αποστολή στην Λήμνο έχοντας σαν στόχο αφενός την αποκατάσταση των επαφών με τους υποστηρικτές της προσπάθειας μας στο νησί, και αφετέρου την επιβεβαίωση των καταδυτικών στόχων και την κατάδυση τους. Δυστυχώς οι καιρικές συνθήκες, οι οποίες κατά το διάστημα αυτό ήταν πολύ άσχημες, δεν μας επέτρεψαν την κατάδυση των τριών στόχων που είχαμε στο πρόγραμμα μας. Με πολύ υπομονή και αρκετή τύχη, καταφέραμε τελικά να καταδυθούμε σε έναν από αυτούς τον οποίο τεκμηριώσαμε και ταυτοποιήσαμε σαν το Ε/Γ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΙΣ (πρ. βρετανικό HMS MIGNONETTE K-38) το οποίο βυθίστηκε, χωρίς θύματα, την 30.11.1948, μετά από πρόσκρουση σε ύφαλο στα νοτιοδυτικά της άκρας Τηγάνι της Λήμνου. Για το πλοίο αυτό θα ακολουθήσει διεξοδική αναφορά στο τμήμα του φόρουμ του Σ.Ε.Α. ΤΗΘΥΣ με τον τίτλο „Ναυάγια στην Ελλάδα“.

Η πρώτη φετινή μας επαφή με το νησί της Λήμνου και τους κατοίκους του, καθώς και οι επακριβείς εντοπίσεις των ναυαγίων, τα οποία κυμαίνονται σε βάθη που εκτείνονται από 84 έως και 103 μέτρα, θεωρούμε ότι έθεσαν τα θεμέλια για μια πολλά υποσχόμενη εξέλιξη της μακρόπνοης συνεργατικής αυτής προσπάθειας. Ελπίζουμε ότι τα επόμενα χρόνια πολλά από τα ναυάγια των ακριτικών αυτών νησιών θα γίνουν γνωστά και θα αναδειχτούν, αυτά και η ιστορία τους, μέσα από το „Lemnos and Agios Efstratios Dive Project“.

Εκ μέρους της ομάδας του LAEDP
Δημήτρης Γκαλών