H αναζήτηση του χαμένου τορπιλοβόλου

ΚΑΡΕΛΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ · #1 07-08-09, 17:00

Aρχές του 20 ου αιώνα…

To 1893, η διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου δημιουργεί προοπτικές για την μεγαλύτερη ανάπτυξη του λιμανιού της Πάτρας, αφού είχε ήδη καθιερωθεί σαν εμπορικό λιμάνι.
Μεγάλες ποσότητες σταφίδας εξάγονται προς την Ευρώπη κυρίως με μεγάλα καΐκια.
Ταυτόχρονα αποτελούσε κέντρο υπερπόντιας μετανάστευσης. Η βιομηχανία είχε αναπτυχθεί τόσο που την κατέτασσε δεύτερη βιομηχανική πόλη της Ελλάδος .
Η Πάτρα διέπρεπε στην μεταξουργία, την ξυλουργία και την χαρτοποιία και αρκετά μεγάλα εργοστάσια ιδρύονται αυτή την περίοδο.

Την ίδια εποχή οι μεγάλες Ευρωπαϊκές δυνάμεις Αγγλία, Γαλλία και Γερμανία προσπαθούν να καθιερωθούν σαν κυρίαρχες ναυτικές δυνάμεις στη Μεσόγειο. Οι επισκέψεις του Γαλλικού και Αγγλικού στόλου στο λιμάνι της Πάτρας αρχίζουν να γίνονται πιο συχνές …

Aγγλικός στόλος στο λιμάνι της Πάτρας

Το τορπιλοβόλο αντιτορπιλικό Chamois

Tο τορπιλοβόλο-αντιτορπιλικό «Chamois» κατασκευάστηκε στα ναυπηγείαPalmer'sS.BCo στην Αγγλία και καθελκύστηκε το Νοέμβριο του 1897.Είχε μήκος 65 περίπου μέτρα, χωρητικότητα 360 τόνων, ανέπτυσσε ταχύτητα 30 μιλίων /ώρα και ήταν οπλισμένο με ένα πυροβόλο των 12 ιντσών και 2 τορπιλοσωλήνες. Τα πλοία αυτού του τύπου που κατασκευάστηκαν στα τέλη του 18 ου αιώνα έφεραν την επανάσταση στη μάχη στη θάλασσα. Γρήγορα και ευέλικτα, αντικατέστησαν τα πελώρια και δυσκίνητα θωρηκτά (dreadnoughts ) όπως το διάσημo Αμερικανικό «Missouri» και το δικό μας «Αβέρωφ».
Από τώρα και στο εξής το μέλλον των μαχών στη θάλασσα ανήκε στα γρήγορα και ευέλικτα τορπιλοβόλα (torpedo boats) αλλά και τα αντιτορπιλικά που θα αντιμετώπιζαν τα τελευταία (Destroyer torpedo boats). Αξιοποιώντας τη νέα εφεύρεση της εποχής –την τορπίλη- έπλητταν τον στόχο τους και απομακρύνονταν ταχύτατα, φέρνοντας σε μειονεκτική θέση τα ογκώδη και δυσκίνητα θωρηκτά που παρ’ όλη την τεράστια δύναμη πυρός τους γίνονταν εύκολος στόχος για τις τορπίλες των νέων αυτών πλοίων .Είναι άλλωστε γνωστή η ιστορία του θρυλικού Ελληνικού τορπιλοβόλου «Τ11» που στις 19 Οκτωβρίου 1912 βύθισε το τουρκικό θωρηκτό «Feth-I-Bulend» (Φετίχ-Μπουλέντ) έξω από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης.

Έχοντας πληροφορηθεί από το διαδίκτυο την ύπαρξη του ναυαγίου στον Πατραϊκό κόλπο,ανοιχτά του ακρωτηρίου «Πάππας» συνέχισα την έρευνά μου πάλι μέσω της ίδιας πηγής ώστε να βρω περισσότερα στοιχεία για το πλοίο, και αν ήμουν τυχερός ακόμα και για το σημείο που βυθίστηκε.
Ο τρόπος βύθισής του είναι μάλλον περίεργος, ιδανικός όμως ώστε να δώσει στον Πατραϊκό ένα ατόφιο ιστορικό ναυάγιο, ένα μουσείο από μόνο του χωρίς να συνδυάζεται και με μια μεγάλη τραγωδία…Σύμφωνα λοιπόν με τις πληροφορίες που είχα στη διάθεσή μου, το πλοίο βυθίστηκε από εισροή υδάτων αφού o άξονας του πηδαλίου δημιούργησε ρήγμα στο κήτος του και αποκόλληση τ ης προπέλας του!
Ύστερα από αρκετούς μήνες και αποστολές e-mail αλλά και δημοσιεύσεις στα ανάλογα forα του διαδικτύου με σχετικό αντικείμενο επικοινώνησε μαζί μου από την Αγγλία ο κ. David Hepper γράφοντας ότι ο ίδιος είχε δει κάποια έγγραφα σχετικά με την απώλεια του πλοίου. Τα αρχεία αυτά φυλάσσονται στο γραφείο «PublicRecordOffice» του Kew στο Λονδίνο. Ο κύριος Ηepper προθυμοποιήθηκε να ξαναπάει στο Kew να κοιτάξει τα ημερολόγια των πλοίων που συνόδευαν το Chamois , δηλαδή των αντιτορπιλικών Kangaroo και Εxe και να δει αν θα υπήρχε κάποια πληροφορία σχετικά με τη βύθισή του. Μου τόνισε όμως ότι αυτό θα έπαιρνε 4 εβδομάδες περίπου. Η περιπέτεια για την εύρεση του πλοίου είχε ξεκινήσει….
Στο μεταξύ συνέλεξα άλλες χρήσιμες για την έρευνα πληροφορίες για το ναυτικό της Μεγ. Βρετανίας εκείνης της εποχής. Το 1902 η Βρετανία Οργάνωσε το Ναυτικό της σε ένα αριθμό σταθμών του εξωτερικού. Η σύνθεση των πολεμικών πλοίων κάθε σταθμού ποίκιλε από ένα πλήρες στόλο στη Μεσόγειο με έδρα τη Μάλτα (όπου ανήκε και το Chamois) μέχρι μικρότερους στολίσκους από αντιτορπιλικά και κανονιοφόρους σε σταθμούς μικρότερης σημασίας.
Για να συνεχίσει να διατηρεί την ποιότητα και την αριθμητική υπεροχή του στόλου της η Μεγ Βρετανία αποφάσισε να χρηματοδοτήσει νέο πρόγραμμα αναδιάρθρωσης του στόλου της. Το 1902 14 θωρηκτά 29 καταδρομικά και 19 αντιτορπιλικά καθώς και 17 υποβρύχια ήταν υπό κατασκευή. H υπεροχή του Βρετανικού ναυτικού σε σχέση με τις άλλες δυνάμεις της εποχής (Γερμανία, Γαλλία,Ιταλία, Ιαπωνία και ΗΠΑ) ήταν κάτι παραπάνω από ορατή και αυτό το Βρετανικό ναυτικό δεν σταματούσε να το υπενθυμίζει με τακτικά ταξίδια των πλοίων σε λιμάνια των συμμαχικών τους χωρών…Το λιμάνι της Πάτρας δεχόταν συχνά πυκνά τις επισκέψεις του Αγγλικού στόλου που συνδυάζονταν με εκδηλώσεις και φιλικούς αγώνες ποδοσφαίρου. Η προσπάθεια των Βρετανών για εδραίωση της θέσης τους στην ανατολική Μεσόγειο με το βλέμμα στραμμένο ακόμα ανατολικότερα ήταν κάτι παραπάνω από εμφανής.

Μέχρι τότε τα βρετανικά πολεμικά πλοία ήταν βαμμένα με μαύρο χρώμα στην καρίνα, λευκό στο κατάστρωμα και τις υπερκατασκευές και κίτρινο στα φουγάρα. Η αλλαγή της εποχής σηματοδοτήθηκε με το να βάφονται από το 1902-1903 εξολοκλήρου με γκρι χρώμα.

Είχαν περάσει ακριβώς 4 εβδομάδες από την τελευταία μου επικοινωνία με τον κ. Ηepper και αποδείχθηκε «Άγγλος» στο ηλεκτρονικό ραντεβού του. Στο ημερολόγιο του πρώτου πλοίου δεν ήμουν καθόλου τυχερός, αντίθετα ήμουν εξαιρετικά τυχερός σε αυτό του δεύτερου πλοίου του Εxe.Εκεί περιγραφόταν όλο το ιστορικό της βύθισης.
Στις 26 Σεπτεμβρίου 1904 το πλοίο έπλεε στον Πατραϊκό κόλπο με κυβερνήτη τον πλοίαρχο Sidney Harold Tennyson. Βόρεια του ακρωτηρίου «Πάπας» έκανε μια δοκιμή των μηχανών σε πλήρη ισχύ. Στις 12.40 μμ οι μηχανές δούλευαν με ισχύ 300 rpm. Ξαφνικά ο πλοίαρχος ειδοποιήθηκε ότι νερό εισχωρούσε στα πίσω διαμερίσματα του πλοίου. Ταυτόχρονα οι μηχανές σταμάτησαν ενώ το πλοίο τρανταζόταν βίαια. Σύντομα έγινε γνωστό ότι υπήρχε συνεχής εισροή υδάτων από το πίσω μέρος του πλοίου. Αμέσως δόθηκε διαταγή να κλείσουν τα στεγανά αλλά μετά από 5 λεπτά η στεγανή πόρτα υποχώρησε. Τα νερά τώρα το είχαν πλημμυρίσει ολόκληρο από τη μηχανή και πίσω…Τα δύο συνοδευτικά πλοία «Kangaroo» και «Exe» πλησίασαν και δέθηκαν με το Chamois.
Στις 13.15 τα στεγανά του διαμερίσματος της μηχανής υποχώρησαν και το πλοίο άρχισε να βυθίζεται· πρώτα χάθηκε η πρύμνη από την επιφάνεια της θάλασσας. Ένας ναύτης πνίγηκε, ο αρχιθερμαστής, από την έκρηξη που δημιουργήθηκε όταν το νερό ήρθε σε επαφή με τον λέβητα...
(O τάφος του αρχιθερμαστή EdwardSnell βρίσκεται στο Βρετανικό Στρατιωτικό κοιμητήριο στην Κεφαλλονιά).

Αναφερόταν ακόμα στο ημερολόγιο του αντιτορπιλικού «Exe», ότι τις αμέσως επόμενες μέρες δύτες από τον Πειραιά καταδύθηκαν σε αυτό με σκοπό να ανακαλύψουν την αιτία βύθισης. Το βρήκαν βυθισμένο σε βάθος 32 οργιών, σημειώνεται δε και ο προσανατολισμός του με «την πλώρη προς νότο » δηλαδή προς την ξηρά, πράγμα που αργότερα επιβεβαίωσε και η καταδυτική μας ομάδα. Οι δύτες πιστοποίησαν την απώλεια της προπέλας, πρόσθεσαν ακόμα ότι πάνω από την προπέλα είχε δημιουργηθεί μια αρκετά μεγάλη τρύπα.
Tέσσερα χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα το 1908 ο διάσημος Βρετανός δύτης της εποχής, Andrew Catto, επισκέφτηκε το ναυάγιο και καταδύθηκε σε αυτό χρησιμοποιώντας τους πρωτοποριακούς για την εποχή πίνακες αποσυμπίεσης του Haldane. Προφανώς οι Βρετανοί δεν είχαν εμπιστοσύνη στην αυτοψία των Ελλήνων δυτών και θέλησαν να έχουν και τη γνώμη ενός δικού τους ειδικού. Η κατάδυση αυτή έμεινε στην ιστορία σαν μία από τις πρώτες καταδύσεις στον κόσμο με πίνακες αποσυμπίεσης.

Νίκος Ζυγούρης στην αποσυμπίεση

Η έρευνα

Το ημερολόγιο του αντιτορπιλικού «Εxe» περιείχε και άλλες πολύτιμες πληροφορίες εκτός από αυτές που αναφέρθηκαν παραπάνω. Το πλοίο είχε υπολογίσει το στίγμα του ναυαγίου, είχε ακόμα πάρει αζιμούθιο τις μοίρες από το σημείο της βύθισης με τον φάρο του κάβο Πάπας. Μια πολύωρη έρευνα με το βυθόμετρο του πρώην φουσκωτού μου σκάφους «Σείριος» ( που με πήγαινε σε όλα τα σημεία που σκόπευα να καταδυθώ), ακολουθώντας και τις υποδείξεις του καθηγητή του τμήματος Ωκεανογραφίας και θαλάσσιας γεωλογίας του Πανεπιστήμιου της Πάτρας Γιώργου Παπαθεοδώρου που είχε και στο παρελθόν εντοπίσει δύο ‘’στόχους’’ με το μαγνητόμετρο κατά τη διάρκεια ερευνών μπροστά στο ακρωτήριο Πάπας, δεν απέδωσε. Ο ένας στόχος ήταν το γνωστό σε μένα αλλά και σε αρκετούς Πατρινούς αυτοδύτες ναυάγιο του ατμόπλοιου «Βιβή» που προσέκρουσε σε νάρκη στις 9-11-1940 στο οποίο είχα καταδυθεί πολλές φορές τα τελευταία χρόνια· ο άλλος στόχος χωρίς αμφιβολία ήταν το «Chamois».

Το τελευταίο όμως, βυθισμένο πάνω σε ξέρα και για την ακρίβεια σε «άγριο» βυθό είχε καταφέρει να αποφύγει τις ανεμότρατες και να αποτρέψει την αποκάλυψή του.
Το ερώτημα ήταν κατά πόσο το στίγμα που είχε υπολογιστεί με τον Καρτεσιανό τρόπο υπολογισμού συντεταγμένων μπορούσε να έχει τέτοια απόκλιση - και μιλάμε για μια ανεκτή απόκλιση της τάξεως των 300-500 μέτρων - που να ήταν εφικτός ο εντοπισμός του ναυαγίου.
Κάνοντας πορείες με χαμηλή ταχύτητα με τη βοήθεια του βυθόμετρου του σκάφους και χτενίζοντας την ευρύτερη περιοχή θα ήταν δυνατό να το εντοπίσουμε. Οι συντεταγμένες με τη βοήθεια δορυφόρου άρχισαν να εφαρμόζονται μετά την εμφάνιση των πρώτων δορυφόρων και συγκεκριμένα στις αρχές της δεκαετίας του 1950.Οι έρευνες στο διαδίκτυο για την μετατροπή των Καρτεσιανών συντεταγμένων σε αυτές που χρησιμοποιούμε σήμερα και υπολογίζουμε την θέση μας στη γη με την βοήθεια των φορητών μηχανημάτων G.P.S. απέβησαν άκαρπες.
Κάποιες πληροφορίες από ένα Ρώσο επιστήμονα –αυθεντία στον τομέα αυτό- με τον οποίο επικοινώνησα δεν ήταν ενθαρρυντικές. Η μετατροπή θα ήταν δύσκολη και η ύπαρξη σφάλματος σίγουρη.
Η έρευνα με τη βοήθεια των μοιρών προς το ακρωτήριο Πάπας ήταν πάλι εξίσου δύσκολη. Το κυριότερο πρόβλημα για το οποίο δεν κατάφερα να πάρω απάντηση με βεβαιότητα ήταν η ακριβής θέση του φάρου το 1904 στο ακρωτήριο.
Οι γενικές πληροφορίες όμως ήταν αρκετές για να μου δώσουν το κουράγιο να βγω για ψάξιμο και μετά από 6-7 εξόδους στην περιοχή, μετά από έρευνα 18 ωρών και τη βοήθεια 2 G.P.S. να καταφέρω να δω τελικά την οθόνη του βυθόμετρου να μετατρέπεται απότομα από μια ευθεία γραμμή σε ισοβαθή βυθό βάθους 58 μέτρων σε μια άγρια επιφάνεια που έδινε μέγιστο βάθος 51 –55 μέτρα. Τα χαρακτηριστικά σχήματα των ψαριών έκαναν την εμφάνισή τους στην οθόνη. Είναι αλήθεια πως πρίν ελάχιστα λεπτά είχα αποφασίσει να εγκαταλείψω τις προσπάθειές μου για την καλοκαιρινή περίοδο του 2004 και είχα αφήσει το σκάφος να απομακρυνθεί πάνω από 1500 μέτρα από το αρχικό στίγμα όταν είδα αυτή την αλλαγή στο βάθος. Ήταν τέτοια η έκπληξη και ο ενθουσιασμός μου που δεν πρόλαβα να κρατήσω το στίγμα και έκανα περίπου 15 λεπτά μέχρι να εντοπίσω ξανά το σημείο. Το κρυφτούλι με το αντιτορπιλικό φάντασμα είχε τελειώσει…

Αστακός και πρόσφατα χαμένο δίχτυ στο ναυάγιο

Οι καταδύσεις...

H πρώτη κατάδυση στο Chamois συνοδεύτηκε από ορατότητα 7-8 μέτρων, αρκετά καλή για τον Πατραϊκό κόλπο. Όταν έφθασα στο βυθό αντίκρισα την πλώρη του πλοίου. Η εικόνα ήταν τόσο ζωντανή που νόμισα ότι το πλοίο είχε μόλις βυθιστεί. Πιο πίσω διακρινόταν το κανόνι της πλώρης,
Από πίσω ορθωνόταν η γέφυρα και στο βάθος διέκρινα ένα φουγάρο, όρθιο στη θέση του!!!
Το ναυάγιο ήταν κατοικία πολλών αστακών ενώ τα χαρακτηριστικά ψάρια του ναυαγίου είναι οι ανθίες (anthiasanthias). Διέκρινα κάποιες σφραγισμένες μπουκαπόρτες και σωλήνες εξαερισμού, στρογγυλές κατασκευές που προεξείχαν στο κατάστρωμα και στις εξόδους τους καλύπτονταν με πλέγμα. Λόγω βάθους αλλά και επειδή η κατάδυση ήταν πρόχειρα σχεδιασμένη, αρχίσαμε την ανάδυση.

Πλώρη

Γέφυρα

Εξαερισμός

Καπόνι πρώτο πλάνο και γέφυρα σηματωρού (πίσω)

Κανόνι πλώρης

Το φουγάρο ήταν ακόμα όρθιο!! Ελπίζω πως είναι ακόμα!

Υπολλείματα του τρίτου φουράρου

Κανόνι πρύμνης

Η επόμενη βουτιά αν και πολύ καλύτερα σχεδιασμένη συνοδεύτηκε από πολύ κακές συνθήκες βυθού και καθόλου υποστήριξη επιφανείας. Ισχυρά ρεύματα και ορατότητα 1.5 με 2 μέτρα! Όταν φτάσαμε στο βυθό η άγκυρα σερνόταν από το ρεύμα και φαινόταν ότι απομακρυνόμασταν από το ναυάγιο.
Δέσαμε γρήγορα το μίτο στο σκοινί της άγκυρας και ακολουθούσαμε το αυλάκι που δημιουργούσε η άγκυρα που σερνόταν στο βυθό. Όταν φτάσαμε στο σημείο που υπήρχε η γούβα από την πρόσκρουση της άγκυρας στο λασπώδη βυθό το ναυάγιο δε φαινόταν. Ακολουθήσαμε πορεία ευθεία μπροστά. Είμαστε έτοιμοι να εγκαταλείψουμε την κατάδυση όταν διακρίναμε το σκούρο όγκο του ναυαγίου. Βρισκόμασταν σχεδόν στη μέση του πλοίου και αποφάσισα να κατευθυνθούμε προς την πρύμνη για να δούμε το υπόλοιπο μισό του ναυαγίου. Περάσαμε το σημείο μετά το τρίτο φουγάρο που δεν βρίσκεται πια στη θέση του, αμέσως μετά πράγματι υπάρχει το καπόνι από τη σωσίβια λέμβο του πλοίου (που φαίνεται και στη φωτογραφία ) και πιο πίσω η γέφυρα του σηματωρού. Κατευθυνθήκαμε στο σημείο που κάποτε υπήρχε η θέση των τορπιλοσωλήνων αλλά στο σημείο αυτό το ναυάγιο είναι σε μεγάλο μέρος καλυμμένο από τη λάσπη του βυθού.
Φτάσαμε στην πρύμνη στο τελευταίο λεπτό του χρόνου παραμονής που είχαμε ορίσει. Η έκπληξή μου ήταν μεγάλη αφού εκεί δέσποζε ένα μεγάλο πυροβόλο. Στη φωτό που είχα αγοράσει από Βρετανικό μουσείο «NationalMaritimeMuseum» δεν είχα διακρίνει αυτό το πυροβόλο της πρύμνης, ούτε αναφέρεται στα τεχνικά στοιχεία της κλάσης του πλοίου όπως παρατίθενταιι και παραπάνω. Προφανώς το πυροβόλο είχε προστεθεί μεταγενέστερα.

Κανόνι στην πρύμνη

Οι υπόλοιπες καταδύσεις….
Από τις 5 αποστολές κατάδυσης στο ναυάγιο μόνο σε μία, την πρώτη, η ορατότητα ήταν μεγαλύτερη του ενάμιση μέτρου. Ήταν αρκετή πάντως για να δούμε πολλά πράγματα Τα ρεύματα συχνά είναι ισχυρά και απομακρύνουν την άγκυρα από το ναυάγιο, γι αυτό όλες οι καταδύσεις έγιναν με τη βοήθεια του «μίτου της Αριάδνης», δηλαδή σχοινιού τυλιγμένου σε καρούλι που προσαρμοζόταν στο σχοινί της άγκυρας ώστε να εξασφαλιστεί ο δρόμος της επιστροφής στην επιφάνεια. Επίσης μετά τα 35 μέτρα υπάρχει θερμοκλινές που καθιστά τα νερά κρύα και θολά. Κυριολεκτικά περνάγαμε κατ ευθείαν από την ημέρα , στη νύχτα…. Οι καταδύσεις έγιναν με αέρα και μικρούς σχετικά χρόνους βυθού λόγω της δυσκολίας που υπήρξε στην υποστήριξη επιφανείας. Στις τελευταίες καταδύσεις χρησιμοποιήθηκε Nitrox 50 σαν μείγμα αποσυμπίεσης.
Λόγω του ότι το ναυάγιο είναι αρκετά «χωμένο» στο λασπώδη βυθό η περιήγηση μας στο ναυάγιο γινόταν σε βάθος 55-57 μέτρων.

Ο τύπος της εποχής
Χάρη στο μουσείο τύπου της Πάτρας και τον εμπνευστή και δημιουργό του, αείμνηστο Νίκο Πολίτη η Πάτρα διαθέτει το πιο πλήρες ίσως μουσείο τύπου της Ελλάδας με το σύνολο σχεδόν των εφημερίδων που κυκλοφόρησαν από το 1895. Τα φύλλα αυτά είναι της εφημερίδας «Νεολόγος» που σταμάτησε να κυκλοφορεί το 1972 αλλά έκτοτε υπάρχουν φύλλα της εφημερίδας Πελοπόννησος που καλύπτουν και πιο παλιές χρονιές. Υπάρχουν επίσης κάποια μοναδικά αρχεία, τα φύλλα των εφημερίδων «Ελληνικά χρονικά» για τα έτη 1824-1825 και «Ηχώ των επαρχιών» για τα έτη 1842 και 1843.
Με λύπη μου όμως δεν βρήκα καμία πληροφορία στην εφημερίδα Νεολόγος Πατρών ανατρέχοντας στα φύλλα μετά την 26η Σεπτεμβρίου 1904. Με τη βοήθεια της Γωγώς Καραλή, δημοσιογράφου της τοπικής εφημερίδας Πελοπόννησος , έλυσα άλλο ένα γρίφο. Το μυαλό μου δεν είχε πάει στο παλιό ημερολόγιο… Μα βέβαια, τότε ίσχυε το παλιό ημερολόγιο. Έπρεπε να ψάξω κάποιες μέρες νωρίτερα. Στο φύλλο του Νεολόγου της 16ης Σεπτεμβρίου υπήρξε εκτενής αναφορά στο συμβάν. Τα πιο σημαντικά στοιχεία που άντλησα από τον τύπο της εποχής ήταν
- Το πόσο δύσκολο ήταν ακόμα και για τους δημοσιογράφους της εποχής να πιστέψουν ότι πράγματι συνέβη το ατύχημα «η είδηση δυσπίστως ηκούσθη αύτη».
- Η διαφορετική εκτίμηση των Άγγλων αξιωματούχων «το τορπιλικόν είχε αναπτύξει μεγάλη ταχύτηταν μέχρι 32 μιλίων καθ’ ώραν, ο θώραξ του σκάφους συγκείμενος εξ ουχί παχέως στρώματος σιδήρου εχαλαρώθη ‘εις τι μέρος εξ του διαρκούς τιναγμού του σκάφους –λόγω της μεγάλης ταχύτητος- και τα ύδατα εισελθόντα εκ σχηματιθεισών ούτω κενών εισώρμησαν εις τας μηχανάς και προκάλεσαν το γνωστό δυστύχημα» και του καπετάνιου «η καταβύθισης προήλθε εκ της χαλαρώσεως των σιδηρών στηλωμάτων του έλικος» σχετικά με την αιτία της βύθισης
- Το γεγονός ότι ο στόλος αποτελείτο από 24 τορπιλοβόλα…. Έφθασαν στην Πάτρα από Πειραιά, στάση στην Ιτέα και κατεύθυνση το Αργοστόλι. Το πλήρωμα αποτελείτο από 55-60 άνδρες.
- Ο Αγγλικός στόλος εξέτασε την πιθανότητα ανέλκυσης του ναυαγίου και γι αυτό επιστράτευσε το Δανέζικο ναυαγοσωστικό πλοίο «Ερμή» και το Βρετανικό «Ήφαιστος»·
- «… πλοίο θαυμάσιο εις το είδος του σχεδόν μοναδικό, που δεν είχε άλλο προορισμό ή να εξυπηρετεί πάσα μηχανική ανάγκη, είτε δια της εργασίας της ρυμουλκήσεως, της ανελκύσεως , της επιδιορθώσεως είτε δια πάσαν άλλην χρείαν, έχει δε όλα τα μέσα όπως ανελκυσθώσι μετά της μεγαλυτέρας ευκολίας βαρύτατα αντικείμενα».Και τα δύο πλοία πάντως εγκατέλειψαν την προσπάθεια όταν επιβεβαίωσαν το βάθος που είχε γίνει το ναυάγιο. Η πιθανότητα ανέλκυσης του Chamois εξετάστηκε με σκοπό την εξακρίβωση των αιτίων της βύθισης.
- Η αξία του τορπιλοβόλου που ναυάγησε υπολογίστηκε σε 150.000 λίρες Αγγλίας
- H νεαρή ηλικία του πλοιάρχου (οι δημοσιογράφοι τον περιγράφουν για κάτω των 30 ετών)
- Το γεγονός ότι την ίδια περίοδο (17.9.1904) Γαλλικός στολίσκος αποτελούμενος από 16 τορπιλοβόλα είχε αγκυροβολήσει στο λιμάνι της Πύλου.

Βιβλιογραφία
-The first Destroyers David Lyon εκδ. Shipshape
-Lost Warships: An Archaeological Tour of War at Sea (Hardcover) by James P. Delgado
-Μουσείο τύπου Πάτρας εφημερίδα Νεολόγος
-Πάτρα 1900 Αλέκου Μαρασλή
Διαδικτυακοί σύνδεσμοι

-http://www.battleships-cruisers.co.uk/star_class.htm
-The Royal Navy 1902Graham Watson http://orbat.com/site/history/historical/uk/royalnavy1902.html
-http://www.gwpda.org/naval/s0420000.htm

Ευχαριστώ κυρίως τον Νίκο Ζυγούρη μαζί με τον οποίο ψάξαμε με τις ώρες και με ακολούθησε σε 2 καταδύσεις, τα ζευγάρια μου στις άλλες Νεκτάριο Κατριβέση και Κώστα Πέρσο, την Γωγώ Καραλή -δημοσιογράφο-και την Κατερίνα Βουλδή υπεύθυνη στο Μουσείο Τύπου Πάτρας και το Νίκο Βασιλάτο για τις υποδείξεις του στην ιστορική έρευνα...
Επίσης ευχαριστώ τον πρώην Ναυτικό Ακόλουθο της Μεγάλης Βρετανίας στην Ελλάδα John Wills για την υποστήριξη και συμπαράστασή του στις έρευνες. Με τη συνεργασία του Ελληνικού και Βασιλικού Βρετανικού ναυτικού, της Βρετανικής πρεσβείας στην Αθήνα και της ομάδας μας πραγματοποιήθηκε και έρευνα με πλευρικό σαρωτή στο ναυάγιο από πλοία του ΝΑΤΟ

Σημ. Η Geocities ανακοίνωσε ότι τον Οκτώβριο σταματάει τη λειτουργία της και όλες οι free σελίδες θα "πέσουν". Με το σκεπτικό ότι κάποια στοιχεία για σημαντικά ναυάγια πρέπει να διατηρούνται, εμπλούτισα και μετέφερα το υλικό στο φόρουμ του ΤΗΘΥΣ

jdim · #2 07-08-09, 17:37

Γιώργο συγχαρητήρια για την ολοκληρωμένη και ποιοτική έρευνα, όπως μας έχεις συνηθίσει.

fivos · #3 07-08-09, 17:55

Μπράβο βρε Γιώργο

κάθε παρουσίαση σου είναι για μένα μια πολύ ενδιαφέρουσα κατάδυση στην Ιστορία

Θυμάμαι πως είχαμε συζητήσει και παλιότερα, σχετικά με το πόσους ανθρώπους μπορεί να ενδιαφέρουν αυτές οι ιστορικές αναζητήσεις που εσένα είναι το πάθος σου... εγώ νομίζω πως είναι πολύ περισσότεροι απ' όσοι νομίζεις.
Πιστεύω πολύς κόσμος σε διαβάζει και το απολαμβάνει άσχετα αν είναι εγγεγραμένο μέλος του forum εδώ ή αν μπαίνει στον κόπο να γράψει δυο λόγια να σ' ευχαριστήσει...

Μας καλομαθαίνεις και περιμένουμε με αγωνία την επόμενη παρουσίαση

neokles · #4 07-08-09, 19:27

Παράθεση:

Αρχικό μήνυμα απο fivos

εγώ νομίζω πως είναι πολύ περισσότεροι απ' όσοι νομίζεις.

Κι εγώ

Μπράβο Γιώργο

Big-Blue · #5 07-08-09, 19:40

Παράθεση:

Σημ. Η Geocities ανακοίνωσε ότι τον Οκτώβριο σταματάει τη λειτουργία της και όλες οι free σελίδες θα "πέσουν". Με το σκεπτικό ότι κάποια στοιχεία για σημαντικά ναυάγια πρέπει να διατηρούνται, εμπλούτισα και μετέφερα το υλικό στο φόρουμ του ΤΗΘΥΣ

Τυχεροί βγήκαμε πάλι!!!
Γιώργο ευχαριστούμε!