Προβλήματα συμβατότητας βαλβίδων στις 50λιτρες μπουκάλες Ο2, Ηe, Argon

[Dimitris Galon]

Προβλήματα συμβατότητας βαλβίδων στις 50λιτρες μπουκάλες Ο2, Ηe, Argon ή η αρσενική ταβρίσια μύτη σε σχέση με την εφαρμόσιμη θηλυκότητα των 3/4 εις βάρος της αρσενικότητας των 5/8

Με αφορμή το στήσιμο ενός μικρού, προσωπικής χρήσης, σταθμού γεμίσματος (filling station) στην Ελλάδα, βρέθηκα αντιμέτωπος με διάφορα προβλήματα συμβατότητας βαλβίδων τα οποία θα ήθελα να παραθέσω στο site του συλλόγου για γενική κατατόπιση. Κατ΄ αρχάς εδώ που βρίσκομαι, Αμβούργο-Γερμανίας, έχω στήσει έναν παρόμοιο σταθμό πλήρωσης μαζί μ΄ έναν φίλο. Κάνουμε γεμίσματα Nitrox και Trimix, και δίπλα στις 50λιτρες μπουκάλες ηλίου και οξυγόνου, έχουμε και μια 50λιτρη μπουκάλα Argon για να γεμίζουμε τις μικρές φιάλες (0,5 –1,5 λίτρα) που χρησιμοποιούμε για την πλήρωση των στεγανών στολών μας. Για όλα τα γεμίσματα χρησιμοποιούμε έναν μεταγγιτή της εταιρείας Mavotec ( βλ. εδώ) με ψηφιακό μανόμετρο και ένα Nitrox Clean Filter για τα top off με αέρα. Οι γερμανικές νόρμες για τις βαλβίδες των 50λιτρων φιαλών είναι για το οξυγόνο και το αργόν 3/4 αρσενική δεξιόστροφη, και για το ήλιο 5/8 (21,8 χιλ.) αρσενική δεξιόστροφη. Με έναν μεταγγιτή και τους ανάλογους αντάπτορες (βλ. εδώ) έχω την δυνατότητα να γεμίσω ότι θέλω από τα προαναφερόμενα αέρια. Θέλοντας να στήσω έναν αυτεξούσιο σταθμό γεμίσματος στην Ελλάδα παράγγειλα από την εταιρεία Paramina έναν μεταγγιτή τον οποίον και παρέλαβα πριν λίγο καιρό. Είναι ένα καλοφτιαγμένο εργαλείο, Ο2 clean βέβαια, με βελόνα ρύθμισης της ροής, ένα μεγάλο αναλογικό μανόμετρο με διαβάθμιση ανά 2 bar, ανεπίστροφη βαλβίδα και όλα τα καλά. Στην μια άκρη έχει μια σύνδεση (whip) 5/8 αρσενική δεξιόστροφη, (22,91 χιλ., την λεγόμενη Bullnose) και στην άλλη άκρη ένα whip 5/8 DIN (Deutsche Industrie Norm) για εφαρμογή στην καταδυτική φιάλη. Η σκέψη μου όταν το παρήγγειλα ήταν να το χρησιμοποιήσω και στην Γερμανία, όταν όμως ασχολήθηκα λίγο πιο εντατικά με την διαφορά στις νόρμες των βαλβίδων, διαπίστωσα ότι υπάρχουν προβλήματα. Στην Ελλάδα οι νόρμες για τις βαλβίδες αερίων καθορίζονται από την υπουργική απόφαση Αριθ. Α.Π. Β 10451/929/88 (ΦΕΚ 370/Β/9-6-88). Εκεί μέσα γράφει:

Άρθρο 17
Κλείστρα – Υποδοχαί
1. Οι μηχανισμοί σύνθεσης στα κλείστρα φιαλών των δοχείων καθώς και οι μηχανισμοί πλήρωσης και μετάγγισης στα εργοστάσια για την παραγωγή πεπιεσμένων και υγροποιημένων αερίων, καθώς επίσης και θέσεις κατανάλωσης πρέπει να είναι κατασκευασμένοι με τέτοιο τρόπο ώστε να αποκλείεται η εκ λάθους τοποθέτηση φιάλης μη επιθυμητής.
2. Ειδικότερα κατά φιάλη τα κλείστρα έχουν όπως περιγράφονται παρακάτω:
α) Φιάλες Οξυγόνου:
Κλείστρο θηλυκό, δεξιόστροφο διαμ. 22,91 χιλ. και βήματος 1,814 χιλ. Υποδοχή (Νοσοκομεία, κλινικές κ.λπ.) αρσενική, δεξιόστροφ. διαμ, 22,91 χιλ. και βήματος 1,814 χιλ.
β) Φιάλες Αζώτου:
Κλείστρο αρσενικό, δεξιόστροφο, διαμ. 21,7 χιλ. και βήματος 1,814 χιλ. Υποδοχή θηλυκή,
δεξιόστροφο διαμ. 21,7 χιλ. και βήματος 1,814 χιλ.
γ) Φιάλες πρωτοξειδίου Αζώτου:
Κλείστρο θηλυκό, δεξιόστροφο, διαμ. 26 χιλ. και βήματος 1,50 χιλ. Υποδοχή αρσενική, δεξιόστροφο διαμ. 26 χιλ. και βήματος 1,50 χιλ.
δ) Φιάλες ∆ιοξειδίου άνθρακος:
Κλείστρο αρσενικό, δεξιόστροφο, διαμ. 21,7 χιλ. και βήματος 1,814 χιλ. Υποδοχή θηλυκή, δεξιόστροφο, διαμ. 21,7 χιλ. και βήματος 1,814 χιλ. με ασφαλιστικό.
στ) Φιάλες υδρογόνου:
Κλείστρο αρσενικό, αριστερόστροφο, διαμ. 21,7 χιλ. και βήματος 1,814 χιλ. Υποδοχή θηλυκή αριστερόστροφο διαμ. 21,7 χιλ. και βήματος 1,814 χιλ.
ζ) Φιάλες Κρυπτού, αργού, ξένου κ.λπ.:
Όπως του αζώτου και διοξειδίου του άνθρακος.
η) Φιάλες Αναπνευστικού μίγματος Αζώτου – Οξυγόνου:
Κλείστρο αρσενικό, δεξιόστροφο διαμ. 24 χιλ. και βήματος 2 χιλ. Υποδοχή θηλυκή δεξιόστροφο διαμ. 24 χιλ. και βήματος 2 χιλ.

Στην συνέχεια έμαθα από φίλους στην Ελλάδα, ότι λόγω των διαφορών στα κλείστρα ηλίου, οξυγόνου χρησιμοποιούν συνήθως δυο μεταγγιτές. Έναν για οξυγόνο και έναν για ήλιο. Έλα όμως που εγώ ήθελα να χρησιμοποιώ έναν και μοναδικό για όλα. Γνωρίζοντας ότι στην Ελλάδα το κλείστρο από τις Ο2 μπουκάλες είναι θηλυκό με διάμετρο 22,91 χιλ. επαφής μετάλλου σε μέταλλο, γνωστό σαν Bullnose 5/8, ενώ στην Γερμανία είναι αρσενικό 3/4, και ότι το κλείστρο για το He στην Ελλάδα είναι αρσενικό 21,7 χιλ. και στην Γερμανία επίσης αρσενικό αλλά 21,8 χιλ., μπήκα στην διαδικασία κατασκευής σεναρίων για να βρω μια ιδανική λύση, έτσι ώστε το configuration του μεταγγιτή να λειτουργεί στην Γερμανία και στην Ελλάδα, όχι μόνο για Ο2 μπουκάλες αλλά και για He. Ένας μεταγγιτής για όλα τα αέρια δηλαδή. Από την διαδικασία αυτή προέκυψαν τα εξής δυο σενάρια:

Σενάριο Α.
Η κατασκευή ενός αντάπτορα Bullnose 5/8 θηλυκό (το whip που έχει τώρα ο „ελληνικός“ μεταγγιτής μου είναι Bullnose) σε 3/4 θηλυκό, θα έδινε την δυνατότητα σύνδεσης του μεταγγιτή με κλείστρα O2-Bullnose (χωρίς αντάπτορα) Ελλάδα και κλείστρα O2-3/4 (με αντάπτορα) Γερμανία. Στην συνέχεια θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν διάφοροι άλλοι αντάπτορες για μετάγγιση άλλων αερίων, μια και η ελληνική νόρμα για τα ευγενή αέρια είναι ίδια, αρσενικό με 21,7 χιλ. διάμετρο. Το πρόβλημα όμως είναι ότι Bullnose 5/8 θηλυκό σε 3/4 θηλυκό, αντάπτορας δεν υπάρχει. Δεν γνωρίζω βέβαια πόσο δύσκολο είναι να κατασκευαστεί;

Σενάριο Β.
Αλλαγή του whip του μεταγγιτή σε κανονικό DIN5/8. Έτσι μπορώ να έχω την δυνατότητα να χρησιμοποιήσω έναν μόνο μεταγγιτή για όλα τα αέρια τοποθετώντας αντάπτορες τις Mavotec (βλ. εδώ) ή κάποιας άλλης εταιρείας. Πάντως αν κάποιος έμπαινε στην διαδικασία να φτιάξει αντάπτορες και τους πλασάριζε στην αγορά, θα κονομούσε με το χάος στις νόρμες που επικρατεί στην Ευρώπη.

Στην πορεία και μετά από ψάξιμο του αδερφού μου (του έφυγε η ψυχή ) στα εργαστήρια του Πειραιά, βρέθηκε μια προσωρινή λύση. Σ΄ ένα εργαστήριο (όποιος χρειάζεται την διεύθυνση ας μου στείλει p.m.) κατασκευής εξαρτημάτων για οξυγονοκόλληση, βρέθηκε αντάπτορας 5/8 θηλυκό Bullnose σε κλείστρο θηλυκό 21,7 χιλ. δεξιόστροφο για εφαρμογή σε φιάλη ηλίου. Εντάξει μέχρι εδώ. Το πρόβλημα για την Ελλάδα λύθηκε όσον αφορά την εφαρμογή ενός μεταγγιτή σε 50λιτρες ηλίου και οξυγόνου. Για την Γερμανία ψάχνομαι ακόμα, αλλά τώρα που βρήκα τον Έλληνα κατασκευαστή δεν βλέπω να υπάρχει πρόβλημα, μια και θα μου φτιάξει έναν αντάπτορα 5/8 θηλυκό Bullnose σε 5/8 θηλυκό DIN για να τον χρησιμοποιώ και σε χώρες που η μύτη του ταύρου είναι περιορισμένα γνωστή και η θηλυκότητα των 3/4 και η αρσενικότητα των 5/8 DIN καθορίζει τον κανόνα.

Γιατί τα έγραψα όλα αυτά;
Κατά πρώτον για να κάνω γνωστό το πρόβλημα σε σχέση με το τι μπορεί να προκύψει μέσα στο χάος από νόρμες που υπάρχει στην Ευρώπη. Κατά δεύτερον για να ακούσω παρόμοια περιστατικά και λύσεις από άλλους, π.χ. από τον Σώτο Χριστοδούλου που βρίσκεται στην Κύπρο και θα μπορούσε να μας πει τι νόρμες ισχύουν εκεί και αν έχει αντιμετωπίσει παρόμοιο πρόβλημα. Κατά τρίτον το γεγονός ότι δεν παράθεσα εδώ την διεύθυνση του κατασκευαστή στον Πειραιά, έχει να κάνει με το νομικό μέρος των κατασκευών. Για την ακρίβεια επειδή όλες αυτές οι κατασκευές δεν έχουν CE πιστοποίηση , τυχών ατυχήματα δεν καλύπτονται από τις ασφάλειες εδώ στην Γερμανία. Ισχύει το ίδιο και για την Ελλάδα; Θα μπορούσε να μας δώσει κάποιος γνώστης τα φώτα του; Κατά τέταρτον, σε περίπτωση που δεν υπάρχει πρόβλημα με τις πιστοποιήσεις θα μπορούσαν να τεθούν οι βάσεις για την δημιουργία μιας μικρής τράπεζας δεδομένων με στοιχεία κατασκευαστών οι οποίοι θα ήταν σε θέση να μας προμηθεύσουν ή να κατασκευάσουν για μας στον τόρνο, αντάπτορες, μούφες ή άλλα σχετικά υλικά που θα χρησίμευαν στα γεμίσματα και στις καταδύσεις μας. Πέμπτον, για να δοκιμάσω τα emoticons και την εισαγωγή links στην λεξούλα εδώ.
Δεν κρύβω ότι όλη η περίπλοκη αυτή προβληματική έχει μια δόση χιούμορ. Μη έχοντας όμως την δυνατότητα να παραθέσω το ποστ μου αυτό στην στήλη χιούμορ, μια και τέτοια στήλη δεν υπάρχει, το παρέθεσα εδώ παραμένοντας πιστός στην τακτική „μ΄ ένα σμπάρο, δυο τρυγόνια“.