Υπάρχει στη θεωρία το zero accident?

[Dimitris Galon]

Αρχικό μήνυμα απο Σώτος Χριστοδούλου

Με αφορμή ένα σχόλιο / αναφορά που έγινε εδώ υπάρχει ο εξής ισχυρισμός:

Υπάρχει κάποιο σύστημα εκπαίδευσης το οποίο παρόλες τις χιλιάδες καταδύσεις / διεισδύσεις φέρεται να μην έχει καθόλου ατυχήματα.

Τι πιστεύετε εσείς για αυτό? Μήπως είναι καιρός να αναθεωρήσουμε μετά από 47 χρόνια ύπαρξης τους, την ορθότητα του εκπαιδευτικού συστήματος οργανισμών όπως NAUI, PADI? Μήπως παραβλέπουν σημαντικά στοιχεία οργανισμοί όπως η TDI, IANTD που ήταν από τις πρώτες στη δεκαετία του 90 που υιοθέτησαν εκπαιδευτικά προγράμματα για Nitrox σε καταδύσεις αναψυχής?

Από την άλλη μήπως είναι λίγο παρακινδυνευμένο να υποστηρίζει κανείς ότι έχει βρει τη μαγική συνταγή για την εξάλειψη των καταδυτικών ατυχημάτων?

Φίλε Σώτο εγώ προσωπικά θεωρώ την ερώτηση σου περισσότερο ρητορική παρά αληθή. Ποιος πραγματικά πιστεύει ότι υπάρχει κάποιο σύστημα εκπαίδευσης το οποίο εγγυάται την παντελή έλλειψη καταδυτικών ατυχημάτων; Νομίζω κανείς, σίγουρα όμως υπάρχουν συστήματα τα οποία είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν καλύτερα στις επί μέρους καταδυτικές απαιτήσεις, -ανάλογα βέβαια με το είδος της κατάδυσης-, από κάποια άλλα. Ήδη από τα πρώτα βήματα του καταδυτικού γίγνεσθαι ο στόχος των δυτών ήταν το να καταδυθούν, να εκτελέσουν αυτό που έπρεπε ή ήθελαν να κάνουν στον βυθό, και να αναδυθούν με ασφάλεια. Ότι είδους κατάδυση και να ήταν αυτή, η βασική προϋπόθεση ήταν πάντα η ασφάλεια. Σίγουρα υπάρχουν και οι εξαιρέσεις όπως π.χ. το γρήγορο και πολύ χρήμα βλ. τους Δωδεκανήσιους δύτες, ειδικά στις αρχές του 20ου αιώνα που πέθαιναν σαν τις μύγες από την έκθεση τους σε πολύ υψηλές πιέσεις για μεγάλη χρονική διάρκεια. Πέρα απ΄ αυτές τις εξαιρέσεις όμως και ειδικά στον χώρο των καταδύσεων αναψυχής, -και μ΄ αυτό εννοώ όλες τις καταδύσεις που δεν γίνονται για χρηματισμό παρά το μόνο κίνητρο είναι η αγάπη για τον βυθό, την κατάδυση και το υγρό στοιχείο-, η ασφάλεια είναι αυτή η οποία παίζει κύριο και καθοριστικό ρόλο. Σύμφωνα με αυτήν την αρχή οι διάφοροι καταδυτικοί οργανισμοί καθόρισαν τα στάνταρτ εκπαίδευσης τους τα οποία όπως όλοι γνωρίζουμε αφ΄ ενός μεν πολλά από αυτά είναι κοινά στους περισσότερους οργανισμούς, αφ΄ ετέρου δεν είναι σταθερά καθώς αλλάζουν σύμφωνα με την εξέλιξη της τεχνολογίας, τις καταδυτικές ανάγκες, τις καινούργιες εμπειρίες, τις τεχνικές που επιβιώνουν μέσα από το προτσές της εξέλιξης και το σταθερά μεταβαλλόμενο καταδυτικό challenge. Τα τελευταία χρόνια σαν απόρροια της πρόκλησης για καταδύσεις σε όλο και μεγαλύτερα βάθη, όλο και μεγαλύτερη ασφάλεια, όλο και πιο παρατεταμένη διείσδυση σε σπήλαια και ναυάγια, δημιουργήθηκαν καινούργιες τεχνικές πολλές από τις οποίες επιβίωσαν και πολλές άλλες οι οποίες απεβίωσαν. Τα principles of evolution είναι οι μόνες αρχές οι οποίες είναι σε θέση να καθορίσουν αν κάτι έχει την δυνατότητα να επιβιώσει σύμφωνα με τις απαιτήσεις και τις ανάγκες του χώρου στον οποίο λειτουργεί. Ένα σημαντικό στοιχείο των αρχών αυτών είναι η στατιστική. Έτσι όταν ένας οργανισμός Χ έχει καθορίσει μετά από χιλιάδες ώρες καταδύσεων ένα σύστημα το οποίο στατιστικά έχει συντελεστή ατυχημάτων μικρότερο από έναν άλλο οργανισμό Υ, τότε αξίζει τον κόπο και την κούραση να ασχοληθεί κανείς με το σύστημα εκπαίδευσης του οργανισμού αυτού και να συγκρίνει από μόνος του την διαφορετικότητα και την ασφάλεια του προτεινόμενου συστήματος. Βασική προϋπόθεση βέβαια για κάτι τέτοιο είναι η κριτική αξιολόγηση και η σύγκριση των διαφόρων προτεινόμενων συστημάτων και το παραμέρισμα του εκάστοτε δογματισμού. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος θα αναφερθώ σε προσωπικές εμπειρίες που είχα στην εκπαίδευση μου μέχρι τώρα. Όπως γράφτηκε και σε κάποιο άλλο ποστ ένας από τους παράγοντες-στόχους ενός δραστήριου δύτη είναι η κατάδυση σε όλο και μεγαλύτερα βάθη. Έτσι κι΄ εγώ αφού πέρασα την περίοδο των „ταρζανιών“ με „σκαστές“ καταδύσεις στα 70 μέτρα για να δω ότι ήταν να δω, και αφού άρχισαν να με παίρνουν και τα χρόνια, διαπίστωσα ότι με τον τρόπο αυτόν δεν θα μπορούσα να υπερβώ το όριο του βάθους παραμένοντας μέσα στα παραδεκτά όρια ασφάλειας. Η κίνηση που έκανα λοιπόν ήταν να παρακολουθήσω τα ανάλογα σχολεία και να κάνω όσο πιο πολλές καταδύσεις μπορούσα για να εμπεδώσω και να αφομοιώσω την ύλη που έμαθα. Ο οργανισμός που διάλεξα ήταν, μετά από ψάξιμο, ο IANTD. Ο εκπαιδευτής μου όμως πέρα από τον οργανισμό αυτόν έτυχε να είναι και εκπαιδευτής των GUE, έτσι βρέθηκα να κάνω εκπαίδευση με δυο συστήματα του IANTD και των GUE. Το αποτέλεσμα ήταν να έχω την δυνατότητα άμεσης σύγκρισης των τεχνικών και των δυο συστημάτων. Πολλές από τις τεχνικές αυτές είναι κοινές, άλλες μερικά διαφοροποιημένες, και άλλες αποτελούν χαρακτηριστικό ενός και μόνο οργανισμού σε σχέση με την „φιλοσοφία“ του. Αυτό που διαπίστωσα όμως είναι ότι η πρόταση DIR είναι μια ολοκληρωμένη πρόταση η οποία δεν στηρίζεται στις επιμέρους λεπτομέρειες αλλά στο συνολικό σύστημα. Αποτελεί δηλαδή ένα αλυσιδωτό σύστημα του οποίου ο κάθε κρίκος μπορεί από μόνος του να δημιουργεί απορίες, ίσως να προκαλεί και το γέλωτα μερικές φορές, αλλά αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του όλου συστήματος το οποίο είναι λειτουργικό, δοκιμασμένο και είναι σε θέση να αντεπεξέλθει στις καταδυτικές προκλήσεις του εκάστοτε περιβάλλοντος. Αυτό το λέω από πείρα μια και οι καταδυτικές δραστηριότητες μου κυμαίνονται ανάμεσα στα γεωγραφικά όρια της Βαλτικής και της Αυστραλίας. Σίγουρα το DIR δεν είναι κάτι τελείως καινούργιο μια και την βάση της εξέλιξης του αποτελεί το Hogarthian σύστημα, αλλά τα στοιχεία που προστέθηκαν από τον γενικό καταδυτικό χώρο και ειδικά εκείνα τα οποία απορρίφθηκαν μέσα από δοκιμές και από εμπειρία το έφεραν σ΄ ένα σημείο εξέλιξης, έτσι ώστε να είναι σε θέση να διεκδικεί τον χώρο του στο καταδυτικό βήμα. Πέρα απ΄ αυτό η επιλογή ανήκει στον εκάστοτε δύτη ο οποίος θα πρέπει από μόνος του να κρίνει αν το σύστημα DIR καλύπτει ή όχι τις ανάγκες του, και εάν η επιχειρηματολογία του τον καλύπτει. Ο δογματισμός και ο φανατισμός τόσο από πλευράς DIR, όσο και από πλευράς Κόντρα-DIR μόνο κακό μπορεί να κάνει. Δεν είμαστε οπαδοί ομάδων ούτε κάποιοι φανατικοί πολιτικών κομμάτων. Η κατάδυση είναι μια προσωπική δραστηριότητα και εμπειρία η οποία βρίσκεται άμεσα συνδεδεμένη με την προσωπική μας ασφάλεια. Σε περίπτωση λάθους δεν θα πνιγεί ο δίπλα μας αλλά εμείς οι ίδιοι, αυτό από μόνο του είναι αρκετά σοβαρό πιστεύω για να μας κάνει να κρατηθούμε μακριά από δοξαστικούς ή αφοριστικούς ρόλους για κάποιο προτεινόμενο σύστημα ασφάλειας και να το δούμε κριτικά, αναλύοντας με καθαρό κεφάλι τις παραμέτρους του. Σίγουρα, και είναι κάτι που προσωπικά με ενοχλεί, το γεγονός ότι το DIR βρίσκεται άμεσα συνδεδεμένο με τους GUE την Halcyon και την GAVIN, δίνει λαβή για κακεντρεχή σχόλια, από την άλλη όμως ήταν αναπόφευκτο να δημιουργηθούν αυτοί οι οργανισμοί και οι εταιρείες από μέλη των πρώτων διδασκόντων. Τα τελευταία χρόνια που αρκετές εταιρείες μπήκαν στην διαδικασία παραγωγής εξοπλισμού καταδύσεων προδιαγραφών DIR (εδώ που ζω υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερις, αναφέρω για παράδειγμα την DIR-Zone και την V4) και το μονοπώλιο της Halcyon έχει σπάσει, έχει δημιουργηθεί μια τάση κατασκευής φτηνών, λειτουργικών, και υψηλών προδιαγραφών υλικών καταδυτικού εξοπλισμού. Αυτό από μόνο του και σε συνδυασμό με τον συνεχώς αυξανόμενο ανταγωνισμό των εταιρειών μεγάλων και μικρών, πιστεύω ότι είναι για καλό όλων μας όπως και η προαναφερόμενη κριτική αντιμετώπιση των σχετικά νέων τεχνικών.