Ναυάγιο του "Μουλά" Νάξος

[ΚΑΡΕΛΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ]

Αρχές Ιούνη του 2007 βρέθηκα στη Νάξο για δουλειές και είχα την τύχη να βουτήξω με τον Μανώλη τον Μπαρδάνη (apeiranthos) και τον συνέταιρό του στο Naxos Diving τον Μανώλη τον Πολυκραίτη ένα ναυάγιο που εντόπισαν ύστερα από πληροφορίες στην Δυτική Νάξο . Ο Μανώλης έψαχνε αρκετό καιρό το ναυάγιο και επειδή η όλη διαδικασία της έρευνας μου αρέσει πολύ είχα ζητήσει από το Μανώλη το Μπαρδάνη να με ενημερώνει για την πορεία της έρευνας...

Τα mail που μου έστειλε με ξεσήκωσαν αμέσως, με έκαναν να ανυπομονώ να βουτήξω το ναυάγιο παρ' ότι με πληροφόρησε έξ αρχής ότι ελάχιστα είχαν απομείνει από το πλοίο στο οποίο και καταδύθηκαν όταν τελικά κατάφεραν να το εντοπίσουν ...

Ζήτησα από το Μανώλη να δημοσιεύσω στο forum αυτό αυτούσια τα μηνύματά του και νομίζω θα καταλάβετε γιατί ενθουσιάστηκα από την έρευνά του. Τα mail του θα μπορούσαν κάλιστα να αποτελεούν μέρη κάποιου σημαντικότατου λογοτεχνικού έργου....

2 Μαίου 2007
Βρήκαμε σήμερα την υποτιθέμενη τορπιλάκατο.
Μάλλον τορπίλη είχε φάει παρά που ήταν τορπιλάκατος.
Συντρίμμια από την αποχή στα 28μ. που πιάνει αμμόλασπη
σε επικλινές σκαλοπάτι, με το μεγαλύτερο κομμάτι στα 42μ.
Η διεύθυνση που είναι ακουμπισμένο είναι 30 με 210 μοίρες.
Ο βυθός κρεμάει ακόμα 6 - 7μέτρα στα "ξεκόμματα" και συνεχίζει
με αμμόλασπη να βαθαίνει με κλίση περίπου 1μ. κάθε 10μ. μήκους.
Οι φωτογραφίες που σου στέλνω είναι από το μεγαλύτερο τμήμα του.
Τίποτα το εντυπωσιακό. Το σκαρί είναι "χωνεμένο"
Ίσως να είναι κι από τον Α παγκόσμιο.

Ορατότητα χάλια. Μόλις 15 μέτρα.
Πανέμορφο κοπάδι με σκαθάρια σε ένα τοπίο που έμοιαζε με παιδική
χαρά. Δυστυχώς, έφυγαν μόλις πλησιάσαμε.
Μια σμέρνα 6-7κιλά, ένας αστακός κουτούκι και
2-3 στήρες 5κιλες ήταν όλα όσα είδαμε.

8 Μάη 2007
...Σήμερα βρήκα το γέροντα Γιώργο Βιτζηλαίο (Νικολοιώργη), που σου έλεγα.

Γεννηθείς του 1918 με καμπόσο φορτίο μνήμης. Είχα την ελπίδα πως κάτι θα ήξερε για το ναυάγιο. Ήταν φίλοι με τον παππού μου και μόνιμος κάτοικος της περιοχής. Ζούσε στη Μέλινο, έναν όμορφο ορμίσκο δυτικά από το σημείο του ναυαγίου, μέχρι που τα πόδια του δεν τον βαστούσανε και μετακινήθηκε στη Χώρα να κατοικήσει με τα παιδιά του που 'χουν εκεί σπίτια, δουλειές και τον φροντίζουν.
Θυμάται ότι «στου Μουλά» (το απόλυτο τοπωνύμιο) είχε ακουστά ...
ότι τα παλαιά χρόνια, ένα τρικάταρτο εμπορικό καράβι, χωρίς μηχανή,
φορτωμένο με ξυλεία, παρασύρθηκε από τον καιρό και έσκασε απάνω στα βράχια.
Τα ξύλα γεμίσαν την επιφάνεια της θάλασσας τόσο που έλεγαν πως το πλήρωμα περπάτησε απάνω τους και βγήκε στη βράχια σώο, ενώ το καράβι εβούλιαξε.
Τα κατάρτια που εξείχαν πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας τα έκοψαν οι ντόπιοι.
Μάλιστα ένα από τα κομμάτια ήτανε λέει,... όσο και αν μάντευα δεν θα το 'βρισκα....

."Το βορδωνάρι τση στιασάς"



Απίστευτο κι όμως αληθινό. Ο παππούς μου Μανώλης Ζευγώλης ή Απεραθιτομανώλης (1911-1990) είχε ένα μικρό πετρόχτιστο σπιτάκι.

Ένα μαεριό (καθιστικό τραπεζαρία κουζίνα και χρέη υπνοδωματίου τα καλοκαίρια), ένα υπνοδωμάτιο που έκανε και χρέη ματζέ (αποθήκη τροφίμων) και μια προστιάδα (αποθήκη-σταύλος). Ήταν χτισμένο από τον πατέρα του πάππου μου, Νικολάκη Ζευγώλη το 1901, επιβεβαιωμένα, αφού η μαρμάρινη επιγραφή στο ανώφλι δεν αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης.
Απέχει λίγα χιλιόμετρα μακριά από το σημείο που είχε γίνει το ναυάγιο.
Τα παιδικά μου χρόνια αδιάλειπτα κάθε καλοκαίρι περνούσα 10 με 15 ημέρες των διακοπών μου εκεί, στην Αγιά.
Επειδή όλοι οι συγγενείς, θείοι, θείες, ξαδέρφια τύχαινε να βρισκόμαστε κάποιες φορές την ίδια χρονική περίοδο εκεί και ο χώρος δεν επαρκούσε, κάποιοι κοιμόνταν στρωματσάδα στην αυλή κάτω από τα αστέρια, αλλά σπάνια εγώ,
όσο κι αν παρακαλούσα να με αφήσουν. Με έβαζαν - γιατί ήμουν "εργαλείο" - να κοιμάμαι στο μαεριό, ώστε να είμαι πάντα υπό την εποπτεία τους.
Έτσι ζήλευα τα ξαδέρφια μου που κοιμόνταν έξω μες την περιπέτεια
και κοίταζαν το Βέγα και τη Λύρα κι εγώ μες το μαεριό με τη λάμπα του πετρελαίου στο προσκέφαλο μου χαμηλωμένη ίσα που να καίει το φτύλι, να κοιτάζω από πάνω μου, ανάσκελα ξαπλωμένος στο κρεβάτι τα μιωματάκια να κυνηγιούνται απάνω στο μεγάλο κυλινδρικό "βορδωνάρι τση στιασάς"
(τρανσλέτιον: Το μεγάλο, κυλινδρικό, κεντρικό, ογκώδες, άθραυστο, δοκάρι της στέγης) που επάνω του εδράζονταν εγκάρσια τα υπόλοιπα κέδρινα κορμοδόκαρα, πλακωμένα από μεγάλες πλάκες, φύκια και χώμα.
Το σπιτάκι ανακαινίστηκε το καλοκαίρι του 1977. Ήμουν εκεί. Εννέα ετών τότε.
Η προστιάδα έγινε υπνοδωμάτιο και μια νέα τσιμεντένια ταράτσα πήρε τη θέση της παλιάς. Το βορδωνάρι, χάθηκε, το 'καψε ο πάππος μου;, στη παραστιά για φαί;, στο φούρνο για ψωμί;, τι απέγινε δεν ξέρω...

Σημείωση δική μου :To βορδωνάρι δεν ήταν άλλο από το μεγάλο κατάρτι του πλοίου...Ο Μανώλης μου είπε πως πάντα είχε την απορία πως το σπιτάκι είχε ένα τόσο μεγάλο ξύλινο δοκάρι αφού τα δέντρα στη Νάξο δεν είναι τόσο μεγάλα...

Τελικά εκτός από τα παραπάνω μηνύματα ενθουσιάστηκα επίσης από την κατάδυση στο συγκεκριμένο μέρος, την παρέα και τις ομορφιές του νησιού. Η κατάδυση στου Μουλά είναι μια από τις πιο ξεχωριστές "ναυαγιοκαταδύσεις" της ζωής μου παρά το γεγονός ότι ελάχιστα είδα από ναυάγιο... Αν δεν υπήρχε η ιστορία του Μανώλη και με τον τρόπο που μου την περιέγραψε δεν θα μπορούσα να χαρακτηρίσω την κατάδυση αυτή σαν "ναυαγιοκατάδυση"!
Ποτέ μέχρι τότε δεν είχα διαννοηθεί πόσο ενδιαφέρον μπορεί να προσδώσει σε μια κατάδυση ένας χαρισματικός άνθρωπος, ένας πραγματικός φίλος της θάλασσας!



Το ναυάγιο όπως παρουσιάστηκε στη σελίδα του Naxos diving από το Μανώλη...

http://www.naxosdiving.com/content/view/79/113/lang,el/

και μια σύντομη περιγραφή της κατάδυσης που έκανα εγώ εκεί όπως την είχα καταγράψει τότε....

Ξημέρωσε μια υπέροχη ημέρα... Καθαρός ουρανός και σχεδόν άπνοια. Έφτασα πρώτος στο καταδυτικό και θαύμασα την ομορφιά του τοπίου με θέα την Πάρο. Πάρα πολλοί τουρίστες έκαναν τζόγκινγκ στον παραλιακό δρόμο.
Σε λίγο έφτασαν οι Μανώληδες και η Νορβηγέζα Κάρυ, εκπαιδευτής καταδύσεων, ιδιοκτήτρια δύο καταδυτικών κέντρων στο παρελθόν στην Κύπρο.
Ελέγξαμε τους εξοπλισμούς μας και τους φορτώσαμε στο 7μετρο φουσκωτό σκάφος του καταδυτικού τον «Κώστα» που είναι αραγμένο ακριβώς μπροστά στο καταδυτικό κέντρο. Η κατάδυση θα γινόταν στη δυτική πλευρά του νησιού και είχα την τύχη να απολαύσω μια υπέροχη διαδρομή δέκα περίπου μιλίων.


Οι Μανώληδες κάνουν έρευνα και το εννοούν, πρίν πάμε στο σημείο του ναυαγίου ψάξαμε σε ένα κοντινό κόλπο για ένα άλλο ναυάγιο χωρίς αποτέλεσμα…


Όταν φτάσαμε στην περιοχή Μουλά αγκυροβολήσαμε κοντά στη βραχώδη ακτή ενώ λίγο πιο πάνω διακρινόταν το σπιτάκι που περνούσε τα παιδικά του χρόνια ο Μανώλης και κοιμόταν κάτω από το "βορδονάρι της στασιάς".

Βουτήξαμε στα καταγάλανα νερά της Ανατολικής Νάξου και σύντομα στα 20 περίπου μέτρα συναντήσαμε τα πρώτα συντρίμμια. Το κυρίως ναυάγιο το βρήκαμε βυθισμένο στα 37 με 40 μέτρα με την πλώρη προς τα ανοιχτά και σχεδόν διαλυμένο και μισοθαμμένο. Το υπολόγισα στα περίπου 30 μέτρα το πολύ. Ο μεταλλικός σκελετός υψωνόταν 1 μέτρο το πολύ σε κάποια σημεία και ήταν ξεκάθαρο ότι δεν ήταν ολόκληρο σιδερένιο. Σε κάποια σημεία είδαμε κομμάτια ξύλου καρφωμένα στο σιδερένιο σκελετό, μικρά κομμάτια που τελικά δεν καταστράφηκαν από τα βακτήρια του βυθού αλλά κατέληξαν να διατηρηθούν σκληρά σαν απολιθώματα. Σύντομα ανακαλύψαμε μεγάλες λεπτές πλάκες χαλκού γύρω από το ναυάγιο που είχαν τρύπες από καρφιά. Ήταν φανερό ότι το πλοίο ήταν επενδυμένο με χαλκό. Εικάζω ότι όταν βυθίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα θα ήταν ήδη ένα πολύ παλιό πλοίο.


Ψάξαμε στα συντρίμμια για αρκετή ώρα και αυτά που βλέπαμε ήταν όλο φύλλα χαλκού και κάποια σιδερένια τμήματα που από όσο συμπέρανα συγκρατούσαν στα καταστρώματα. Είχαμε ήδη ξεπεράσει αρκετά την ώρα 0 και άρχισα να σκέφτομαι την Κάρυ- τι χρώσταγε να καθήσει κάμποσο στο σκοινί εξαιτίας μας- αλλά μάλλον η Κάρυ σκεφτόταν εμάς αφού στην επιφάνεια όταν τη ρώτησα ποιος ήταν ο περισσότερος χρόνος που έχει χρειαστεί να καθήσει στις στάσεις αποσυμπίεσης μου είπε πως ήταν 12 ώρες σε μια βουτά στα 145 μ. που είχε κάνει πριν κάμποσα χρόνια στη Φλόριδα.

Σημείωσα στο log book μου τη βουτιά αυτή σαν μια από τις καλύτερες της ζωής μου...

[Sunshine]

[Physalia]

δε θα περίμενα τίποτα λιγότερο από έναν τέτοιο συνδυασμό ανθρώπων....
Ευχαριστούμε για την όμορφη εμπειρία, σαν να ήμουν εκεί

[geogeo]

Μαγικό, σας ευχαριστούμε και τους δύο

[fivos]

Όμορφη ιστορία...
Σας ευχαριστώ και τους δυο που την μοιραστήκατε μαζί μας

Αυτή η σύνδεση του παρελθόντος με το παρόν,
αυτό ναι, είναι για μένα κομμάτι της ζωντανής ιστορίας και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς

[ΜΗΛΙΩΝΗΣ ΚΩΣΤΑΣ]

Μπράβο βρε Γιώργο και Μανώληδες διαβάζοντάς το ήταν σαν να έκανα όλο το ταξίδι .