Τα Ναυάγια της Αστυπάλαιας – Η Νηοπομπή ΟΛΥΜΠΟΣ 07.10.1943

[Γιάννης 1940]

Αγαπητέ κύριε Γαλόν σας ευχαριστώ για τα στοιχεία που παραθέσατε. Είναι πολύ ενδιαφέρον να μαθαίνει κανείς και για την ιστορία των ναυαγίων που ίσως κάποιο από αυτά που περιγράφετε να ήταν και από αυτά που επισκεφτήκαμε πριν τόσες δεκαετίες. Τότε ο κόσμος είχε περάσει πολλά και γινόταν καθημερινός αγώνας για επιβίωση, οπότε και δεν ψάχναμε να μάθουμε τι και πως αλλά απλά μας ένοιαζε να βγει ένα μεροκάματο για να συντηρήσουμε τις οικογένειες μας.


Αυτό που εγώ θυμάμαι για το ναυάγιο του φορτηγού που ανέφερα ότι βρίσκεται στα βόρεια του νησιού, είναι πως ήταν καθισμένο ανάποδα στο βυθό και σε πολύ καλή κατάσταση. Το βάθος εκτιμώ πως ήταν γύρω στις τριάντα με σαράντα οργιές αλλά εγώ δεν το βούτηξα. Η αίσθηση μου είναι πως ήταν πιο δυτικά και περίπου ένα μίλι από τις ακτές, αλλά τα χρόνια έχουν περάσει και μπορεί να πέφτω έξω. Τότε ο σκοπός του ταξιδιού ήταν ένα μεροκάματο και δεν είχα κρατήσει σημειώσεις, ούτε και θυμάμαι να κράταγε κάποιος άλλος πέρα από το αφεντικό. Υπήρχε και αρκετή μυστικοπάθεια για αυτά τα θέματα, γιατί κανείς δεν ήθελε να υπάρχουν διαρροές προς τυχόν άλλα συνεργεία. Άμα και θα έβλεπα κάποιον άλλο να κρατάει σημειώσεις μπορεί και να τον υποπτευόμουν ότι το κάνει για να τα μαρτυρήσει αλλού.



Αν θυμάμαι καλά όταν αγκυροβολούσαμε ήταν στο νότιο κόλπο του νησιού προκειμένου και να βγούμε έξω στο κάστρο. Και δεν πρέπει να πλησιάσαμε στις ακτές του βόρειου κόλπου εκεί που λέτε ότι υπήρχε το προσαραγμένο. Άμα ήταν προσαραγμένο εγώ πιστεύω ότι θα το τραβήξανε και θα το επισκευάσανε. Τέτοιες εύκολες δουλειές δεν τις αφήναν χαμένες οι ατσίδες του Πειραιά. Πολλά από τα ναυάγια που ήταν σε ρηχά νερά τα σήκωσαν ολόκληρα και τα επισκευάσανε γιατί οι ανάγκες για μεταφορές ήταν μεγάλες και λεφτά δεν υπήρχαν για να αγοράσουν από το εξωτερικό. Εκτός και αν το σκαρί είχε καεί τόσο που να μη σήκωνε επισκευή. Είχα δεί ένα τέτοιο σκαρί που το είχανε σε ένα καρνάγιο στο Πέραμα και ήταν γεμάτο με στρείδια και φύκια που είχανε σαπίσεί έξω από το νερό και βρωμούσανε. Τους αλλάζανε και τις μηχανές αμά έπρεπε και ξανάταξιδεύανε μια χαρά.


Όσο καιρό μείναμε κάτω στα νησιά κάναμε τις έρευνες μας και μετά γυρίσαμε στον Πειραιά. Το συνεργείο με το κρένι θα ερχότανε μετά μιας και το αφεντικό θα το νοίκιαζε ανάλογα με τα ευρήματα της δουλειάς μας.
Όταν ξεμπαρκάρισα στον Πειραιά απέφυγα για καιρό τους ανθρώπους του αφεντικού. Ο λόγος ήταν ότι δεν ήθελα να μπλέξω με τις αρχές και να κάνω κάτι που σαν άνθρωπος δεν μου ταίριαζε. Βλέπετε το ναυάγιο που ανέφερα ότι αποτέλεσε το λόγο που το αφεντικό δεν ασχολήθηκε με αυτά στην Αστυπάλαια ή του Αθηνά, δεν ήταν ναυάγιο για σκράπ. Ήτανε μιας άλλης εποχής παλιότερο και δεν ξέρω αν ξαναπήγαν και τι έκαναν μετά με αυτό. Βασικά δεν θέλησα να μάθω γιατί θεώρησα ότι ήταν καλύτερα να μη ξέρω.

[Dimitris Galon]

Αρχικό μήνυμα απο Γιάννης 1940

Αυτό που εγώ θυμάμαι για το ναυάγιο του φορτηγού που ανέφερα ότι βρίσκεται στα βόρεια του νησιού, είναι πως ήταν καθισμένο ανάποδα στο βυθό και σε πολύ καλή κατάσταση. Το βάθος εκτιμώ πως ήταν γύρω στις τριάντα με σαράντα οργιές αλλά εγώ δεν το βούτηξα.

Ναι κύριε Γιάννη έτσι είναι. Μπορούμε λοιπόν να θεωρήσουμε ότι το πλοίο τελικά δεν ανελκύστηκε από το συνεργείο που αναφέρατε.

Αρχικό μήνυμα απο Γιάννης 1940

Αν θυμάμαι καλά όταν αγκυροβολούσαμε ήταν στο νότιο κόλπο του νησιού προκειμένου και να βγούμε έξω στο κάστρο.

Κύριε Γιάννη, μήπως θυμόσαστε αν το διάστημα που ήσασταν εκεί υπήρχε ακόμα ένα ναυάγιο, το οποίο προεξείχε από την επιφάνεια σε έναν κόλπο στα νοτιοανατολικά του νησιού Γληνό ή Γληνονήσι (βλ. συνημμένο, αναφορά UJ 2104 και U/J BOAT (BEACHED));

Πρόκειται για το γερμανικό ανθυποβρυχιακό UJ 2104 (πρώην Darvik, πρώην Kos XXIII), το οποίο το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό φέρει λανθασμένα ως βυθισμένο από το αντιτορπιλικό ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ, στα βόρεια της Αστυπάλαιας.

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την βοήθεια! Με εκτίμηση
Δημήτρης Γκαλών

[Πολικός]

Μιας και στο φόρουμ έχουν γίνει οι παρακάτω αναφορές στο ναυάγιο του γερμανικού UJ.2104 στο Γλυνό της Αστυπάλαιας, να πληροφορήσω τους ενδιαφερόμενους οτι το τεύχος Οκτωβρίου του περιοδικού "Ναυτική Ελλάς" περιέχει ένα άρθρο με τίτλο "Φαλαινοθηρικά στο Αιγαίο" και στο οποίο δημοσιεύονται πληροφορίες για την τύχη του ναυαγίου.
Για να απαντήσω στο ερώτημα του Δημήτρη, όταν ο Γιάννης 1940 επισκέφθηκε την Αστυπάλαια το 1960, το άλλοτε ναυάγιο του UJ ταξίδευε ως μότορσιπ στο Αιγαίο. Και μάλιστα οι νέοι του ιδιοκτήτες τιμήσαν τον τόπο απ' όπου το ανέσυραν, ονομάζοντας το ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ!

Αρχικό μήνυμα απο Dimitris Galon

Κύριε Γιάννη, μήπως θυμόσαστε αν το διάστημα που ήσασταν εκεί υπήρχε ακόμα ένα ναυάγιο, το οποίο προεξείχε από την επιφάνεια σε έναν κόλπο στα νοτιοανατολικά του νησιού Γληνό ή Γληνονήσι (βλ. συνημμένο, αναφορά UJ 2104 και U/J BOAT (BEACHED));

Πρόκειται για το γερμανικό ανθυποβρυχιακό UJ 2104 (πρώην Darvik, πρώην Kos XXIII), το οποίο το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό φέρει λανθασμένα ως βυθισμένο από το αντιτορπιλικό ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ, στα βόρεια της Αστυπάλαιας.

Αρχικό μήνυμα απο Dimitris Galon

Για το UJ-2104 φέρεται ακόμα από την επίσημη ιστοσελίδα του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού ότι το Α/Τ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ «Στις 18 Σεπτεμβρίου 1943 βύθισε σε συνεργασία με τα βρετανικά A/T FAULKNOR και ΕCLIPSE κοντά στην Αστυπάλαια και άλλη νηοπομπή, αποτελούμενη από τα φορτηγά ΡLUTO (2.000 τόν.) και PAOLO (4.000 τόν.) και το συνοδό τους Νο 2104.».

Η πληροφορία αυτή προέρχεται από τα βρετανικά πολεμικά ημερολόγια και έχει αναπαραχθεί στην «διεθνώς αποδεκτή βιβλιογραφία» με αποτέλεσμα όσοι στηρίζονται σε αυτήν να αναφέρονται σε ένα ψεύτικο γεγονός. Το UJ-2104 δεν βυθίστηκε κατά την διάρκεια της άνισης αυτής ναυμαχίας, αλλά αργότερα κοντά στην Μαλτεζάνα της Αστυπάλαιας. Το γεγονός έχει αναπαραχθεί επανειλημμένα, όπως από τον Αχιλλέα Κύρου στο βιβλίο του για την Βασίλισσα Όλγα (σελ. 173-176). Αυτός που πράγματι κρατάει κριτική απόσταση από το θέμα είναι ο Δ. Φωκάς ο οποίος πολύ σωστά αναφέρει στον Β΄ τόμο της Έκθεσις του (σελ. 283) ότι «Δεν έχομεν δυστυχώς σαφείς πληροφορίας περί της συμπλοκής ταύτης, διότι το αρχείον της Β. ΟΛΓΑΣ σιωπά μετά την 1ην Σεπτεμβρίου». Επίσης το ίδιο γεγονός οδήγησε τον διοικητή του γερμανικού 21ου Ανθυποβρυχιακού Στολίσκου της Kriegsmarine, Günther Brandt, να δηλώσει στον πρόλογο του βιβλίου του «Der Seekrieg in der Ägäis», που έγραψε μεταπολεμικά, ότι «Στις 18 Σεπτεμβρίου [1943] είχαν οι Άγγλοι μια επιτυχία. Τα αντιτορπιλικά FAULKNOR, ECLIPSE και QUEEN OLGA βύθισαν στα βόρεια της Σταμπάλιας μια νηοπομπή με δυο ατμόπλοια που μετέφερε ενισχύσεις στην Ρόδο. Το μοναδικό συνοδευτικό ασφαλείας, UJ-2104, δέχτηκε βαριές ζημιές και ο κυβερνήτης του, Nikolai von Ruckteschell, τραυματίστηκε βαριά. Το πλοίο όμως κατάφερε να καταπλεύσει στο λιμάνι της Αστυπάλαιας. Εκεί αυτοβυθίστηκε όταν οι στην αρχή φιλικά φερόμενοι Ιταλοί στην συνέχεια επιτέθηκαν. Η αυτοβύθιση πραγματοποιήθηκε σε ρηχά νερά με αποτέλεσμα οι υπερκατασκευές να προεξέχουν από την επιφάνεια. Η υποτιθέμενη βύθιση του πλοίου αυτού είναι ως εκ τούτου μια φτηνή φήμη». Το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό όμως θεωρεί επίσημα μέχρι σήμερα το UJ-2104 σαν βυθισμένο στην βόρεια Αστυπάλαια με την συμμετοχή της ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΣ ΟΛΓΑΣ. Για περισσότερες πληροφορίες για το συγκεκριμένο θέμα ρίξε μια ματιά εδώ.