Αναδάσωσης συνέχεια...

[Big-Blue]

σας επισυνάπτω άλλο ένα άρθρο του Δάσκαλου προς ενημέρωση και προβληματισμό...

Νίκος Μάργαρης για το Πήλιο και για τα φυτεμένα δάση στο Βήμα το 1999. Προφητικό και πολύ ενδιαφέρον ταυτόχρονα:



Πηγαίνοντας από τις Μηλιές προς την Τσαγκαράδα στο Πήλιο και στο ύψος του χωριού Νεοχώρι ας κάνουμε μια στάση. Η φυσική βλάστηση είναι αειθαλείς σκληρόφυλλοι θάμνοι, όπως η κουμαριά, η αριά, το πουρνάρι, η δάφνη, η μυρτιά. Τα φυτά αυτά ξεπερνούν το ύψος των 2 μέτρων και ανάμεσά τους βρίσκουμε και έναν μεγάλο αριθμό άλλων ειδών, όπως ο πλάτανος, η κουτσουπιά, το σπάρτο, τα ρείκια. Εκεί υπάρχουν και χαμηλοί θάμνοι, όπως η λαδανιά, η ρίγανη, η μέντα, η ασφάκα, καθώς και αναρίθμητα άλλα ετήσια φυτά. Από τον Απρίλιο και μετά, όταν τα φυτά αυτά ανθίζουν το ένα μετά το άλλο, πλήθος έντομα βόσκουν στα λουλούδια τους. Λογικό είναι εκεί να υπάρχουν και αρκετά μελίσσια. Όποιος δοκίμασε μέλι της περιοχής γνωρίζει καλά το άρωμά του, που προέρχεται από τα παραπάνω φυτά. Ακόμη υπάρχουν ζώα, όπως λαγοί, αλεπούδες, χελώνες, σαύρες, πουλιά, που στηρίζονται για τροφή, άμεσα ή έμμεσα, σε ό,τι τα φυτά παράγουν. Τα κούμαρα, για παράδειγμα, στηρίζουν για σοβαρό χρονικό διάστημα μεγάλους πληθυσμούς πουλιών και το ίδιο ισχύει και με τις συκιές και τις βατομουριές.

Το οικοσύστημα της περιοχής είναι τυπικά μεσογειακό και χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία στον αριθμό των φυτών και των ζώων. Κάτι που σημαίνει ιδιαίτερη σταθερότητα. Ας το εξηγήσουμε αυτό περισσότερο. Αν σε μια περιοχή κυριαρχεί μόνο ένα είδος φυτού, τότε φυσικά η σταθερότητα του οικοσυστήματος αυτού είναι μικρή για τον εξής λόγο: Αν έρθει μια αρρώστια στο είδος αυτό, τότε υπάρχει κίνδυνος σοβαρής, συνολικής, καταστροφής. Αν όμως συγκυριαρχούν δέκα είδη, τότε, μια και δεν υπάρχει ασθένεια που να προσβάλλει συγχρόνως διαφορετικά είδη, ο κίνδυνος συνολικής καταστροφής είναι ανύπαρκτος και επομένως υπάρχει μεγαλύτερη σταθερότητα.



Πρώτα ήρθε η «αναδάσωση»...

Η όλη περιοχή είναι ένα οικοσύστημα, δηλαδή μια οικολογική μονάδα, που το συνιστούν το σύνολο των φυτών, των ζώων και των μικροοργανισμών. Η αφαίρεση έστω και ενός οργανισμού προκαλεί διαταραχή στην όλη λειτουργία, που φαίνεται αργά ή γρήγορα, επειδή όλοι οι ρόλοι πρέπει να παίζονται, έτσι που να συμπληρώνεται η όλη ισορροπία, που δυστυχώς ακόμη μας είναι άγνωστη.

Δυστυχώς οι παραπάνω αρχές δεν τηρήθηκαν από εκείνους που ήταν υπεύθυνοι για να τις εφαρμόζουν. Έτσι με πρωτοβουλία του δασαρχείου αποφάσισαν να «αναδασώσουν» ένα μεγάλο τμήμα της περιοχής. Φυσικά θα νόμιζε κάποιος αφελής ότι η ενέργεια αυτή θα στηριζόταν σε επιτόπια μελέτη της περιοχής και σε φύτεμα, τουλάχιστον, ειδών δένδρων που προϋπήρχαν σε αυτήν. Ούτε όμως αυτό έγινε. Πήραν ένα είδος πεύκου που δεν προϋπήρχε αλλά υπήρχε σε κάποιο φυτώριο και, αφού προηγουμένως «καθάρισαν» την περιοχή, δημιούργησαν έναν τεράστιο πευκώνα. Μάλιστα αναφέρουν την ενέργειά τους αυτή ως μέτρο προστασίας του περιβάλλοντος. Ας δούμε όμως τι ακριβώς έγινε.

Με το ξεπάτωμα της αυτοφυούς βλάστησης εξαφανίστηκαν φυσικά και όλοι οι ζωικοί οργανισμοί που στηρίζονταν πάνω σε αυτή. Εδώ πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι άλλοι οργανισμοί τρώνε κούμαρα και άλλοι τρώνε σπόρους ή κάμπιες πεύκου. Δηλαδή ένα φυσικό δάσος πεύκου χαρακτηρίζεται από άλλες λειτουργικές σχέσεις όταν συγκριθεί με έναν ψηλό μεσογειακό θαμνώνα, επειδή έχουμε να κάνουμε με διαφορετικό τύπο οικοσυστημάτων. Η διαταραχή που έγινε είναι ακόμη σοβαρότερη, αν λάβουμε υπόψη μας ότι εδώ δεν πρόκειται για δάσος αλλά για μονοκαλλιέργεια πεύκου. Στη φύση, όπως αναφέραμε παραπάνω, προϋπόθεση σταθερότητας είναι η ποικιλία, ενώ στα ανθρώπινα κατασκευάσματα η ποικιλία μειώνεται, μια και συνήθως έχουμε να κάνουμε με εκτεταμένη καλλιέργεια ενός μόνο είδους· του οποίου η παραγωγικότητα αυξάνεται μεν, αλλά αυτή διατηρείται μόνο με ανθρώπινη παρέμβαση.



...και ύστερα οι φωτιές

Ας πάρουμε ένα παράδειγμα για να γίνει περισσότερο αντιληπτό. Κάθε χρόνο στους σιταγρούς της Θεσσαλίας παράγονται περίπου 600 κιλά σπόροι σταριού το στρέμμα. Αν δεν θερίσουμε και αφήσουμε το χωράφι όπως είναι, τον επόμενο χρόνο θα δούμε ότι, παρ' όλη την επάρκεια σπόρων, κανένας δεν φυτρώνει. Η υψηλή παραγωγή που γίνεται ουσιαστικά οφείλεται σε ανθρώπινη παρέμβαση με όργωμα, σπορά, λίπανση, ζιζανιοκτόνα. Όταν αυτά λείψουν, συνήθως δεν μπορεί να κρατηθεί από μόνη της μια μονοκαλλιέργεια, γιατί είναι ένα σύστημα ιδιαίτερα εύθραυστο. Ουσιαστικά όμως με τη δημιουργία του πευκώνα αυτό έγινε.

Οι βελόνες του πευκώνα σχημάτισαν μετά από λίγο καιρό στο έδαφος μια πυκνή στιβάδα που εξαφάνισε όλα τα άλλα φυτά και ανέμενε τη φωτιά σαν το καλύτερο προσάναμμα. Οι λαγοί, οι χελώνες, οι σαύρες, τα πουλιά εξαφανίστηκαν. Όσοι αμφιβάλλουν, ας κάνουν μια βόλτα σε έναν πευκώνα ­ και υπάρχουν πολλοί στην Ελλάδα ­ που δημιουργήθηκε με αυτό τον τρόπο. Δεν θα ακούν πουλιά να κελαηδούν, μια και ουσιαστικά είναι ένας δενδρώνας-νεκροταφείο. Αυτό όμως είναι προστασία του περιβάλλοντος ή καταστροφή; Εξάλλου οι πευκώνες αυτοί έχουν περιορισμένη διάρκεια ζωής επειδή σε αυτούς δεν γίνεται αναγέννηση. Δεν βγαίνουν νεαρά πευκάκια.

Όλα τα παραπάνω, που φαίνονται απλά και στηρίζονται σε βασικές οικολογικές γνώσεις, δυστυχώς όχι μόνο δεν λαμβάνονται υπόψη, αλλά στο όνομα της προστασίας οι καταστροφές που γίνονται σήμερα είναι αναρίθμητες. Η δημιουργία δενδρώνων-νεκροταφείων δεν είναι προστασία του περιβάλλοντος. Είναι καταστροφή!



Υπάρχει και η διάβρωση


Η μονοκαλλιέργεια δασικών δένδρων είναι ουσιαστικά μια μονοκαλλιέργεια όπως αυτή της ροδακινιάς. Για να διατηρηθεί θέλει, επειδή είναι εύθραυστη, εντομοκτόνα και άλλες ανθρώπινες παρεμβάσεις. Πρόκειται για κάτι άλλο που είναι μεν κατανοητό, αλλά δεν είναι, σώνει και καλά, προστασία.

Οι πανεθνικές εκστρατείες δενδροφύτευσης με ό,τι δένδρο βρούμε πρόχειρο, που το φυτεύουμε όπου μας καπνίσει και συγχρόνως περιμένουμε να γίνει δάσος, θυμίζουν παράλογη κωμωδία. Όταν βλέπω στην τηλεόραση να προβάλλονται τέτοιες δραστηριότητες και τους τοπικούς άρχοντες να ποζάρουν πανευτυχείς αναλύοντας τα μακρόπνοα σχέδιά τους, ειλικρινά απελπίζομαι. Για να γίνει ένα παιδί χρειάζεται μια γυναίκα σε ηλικία αναπαραγωγής, ένας μη στείρος άνδρας και, εφόσον όλα πάνε καλά, εννέα μήνες κυοφορίας. Εμείς πιστεύουμε ότι μπορούμε να κάνουμε ένα παιδί σε έναν μήνα, με εννέα γριές και χωρίς άνδρα. Παράδειγμα, οι πρόποδες του Υμηττού. Οι πρόσκοποι πάνε και φυτεύουν πεύκα και τους ακολουθούν τα ΚΑΠΗ που αναδασώνουν με ευκαλύπτους, το ΠΑΚΟΕ με ό,τι βρει πρόχειρο, οι ορειβάτες με κυπαρίσσια και τα Λυκόπουλα με ό,τι περίσσεψε από τους παραπάνω. Οπότε η αναδάσωση-κουρελού είναι γεγονός ως την επόμενη πυρκαϊά.

Πολλοί, όταν αναφέρομαι στην καταστροφή του περιβάλλοντος που συχνά προκαλούν οι αναδασώσεις, με θεωρούν είτε παραδοξολόγο είτε απλώς ακατάρτιστο. Ένα από τα κυριότερα επιχειρήματά τους είναι ότι αγνοώ την προστασία των εδαφών από τη διάβρωση. Η απάντησή μου, μονότονη στο σημείο αυτό, είναι: Από ό,τι γνωρίζω, τα εδάφη τα συγκρατούν οι ρίζες των φυτών και όχι το υπέργειο μέρος τους. Όσοι κάνουν βόλτα τις Κυριακές, ας κοιτάξουν έναν σχίνο και κάτω από ένα κυπαρίσσι. Θα διαπιστώσουν ότι ο «χαμηλός» σχίνος όχι μόνο συγκρατεί ωραιότατα το έδαφος, αλλά δημιουργεί και καινούργιο. Κάτι βέβαια που δεν γίνεται με το «ψηλό» κυπαρίσσι. Το ίδιο και άλλοι θάμνοι, όπως η μυρτιά, η δάφνη, το πουρνάρι, η χαρουπιά. Ποτέ όμως δεν άρχισε προσπάθεια αποκατάστασης βλάβης με τέτοια είδη φυτών. Δεν γνωρίζουμε ακόμη το πώς φυτρώνει ο σχίνος. Το ελάττωμά του βέβαια είναι ότι είναι θάμνος. Πώς να προσεχθεί από δενδρολάγνους; Βεβαίως δεν έχω αντίρρηση για τη χρησιμοποίηση κυπαρισσιών εκεί που ταιριάζουν. Για παράδειγμα, η χρησιμοποίησή τους στους εθνικούς μας δρόμους ταιριάζει απόλυτα, μια και είναι χαρακτηριστικά δένδρα νεκροταφείων!


Ευτυχώς υπήρξε ο Πικιώνης

Συχνά η κριτική που δέχομαι από τους καλόπιστους για τα κείμενά μου είναι η απουσία προτάσεων. Πρέπει στο σημείο αυτό να παρατηρήσω ότι απαραίτητη προϋπόθεση σωστής διαχείρισης είναι η κατανόηση του προβλήματος. Συνταγές μαγειρικής δεν υπάρχουν στην οικολογία. Παρ' όλα αυτά, προτού τελειώσω θέλω να τονίσω μερικά σημεία για αποφυγή και άλλων παρεξηγήσεων. Δεν αμφιβάλλω ότι σε πολλές περιοχές της χώρας μας έχει προξενηθεί σοβαρότατη βλάβη και υποβάθμιση. Σε ορισμένες περιπτώσεις η καταστροφή που έγινε έφτασε στο σημείο δημιουργίας ερήμων.

Μόνο στη Θεσσαλία οι υποβαθμισμένες εκτάσεις φτάνουν τις 100.000 στρέμματα. Το ίδιο συμβαίνει και σε πολλές άλλες περιοχές.

Πιστεύω όμως ότι το φύτεμα δένδρων στην τύχη είναι ανόητο γεγονός, το οποίο εκτός από το ότι κοστίζει πολύ, συγχρόνως προκαλεί και ανυπολόγιστες βλάβες και καταστροφές. Η πρότασή μου στηρίζεται στην επανεξέταση της τακτικής αυτής. Θα έβλεπα εφικτή την αποκατάσταση με χρησιμοποίηση ποικιλίας ειδών, κυρίως θάμνων, σε πρώτη τουλάχιστον φάση. Τέτοιου είδους προσπάθεια έγινε τη δεκαετία του '50 από τον μεγάλο αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη γύρω από την Ακρόπολη. Όσοι μένουν στην Αθήνα ας κάνουν μια βόλτα από το Ηρώδειο προς τα πάνω χρησιμοποιώντας το μονοπάτι.

Θα διαπιστώσουν την ύπαρξη ενός γοητευτικού συνδυασμού διαφόρων ελληνικών φυτών, όπως η χαρουπιά, η αγριελιά, η δενδρώδης μηδική, η δάφνη. Η ευαισθησία και η «επάρκεια» του Πικιώνη δημιούργησαν ένα πραγματικά ελληνικό περιβάλλον. Αυτό είναι πράγματι αποκατάσταση!


Οι ελέφαντες και τα λιοντάρια της Αττικής...

Το γεγονός της αναφοράς στον «Οιδίποδα επί Κολωνώ» για άλσος ­ δηλαδή φυτεμένα δένδρα ­ αναφέρεται σαν δάσος. Τα νερά και τα πλατάνια του Ιλισού γίνονται ποτάμι, ενώ ο Παυσανίας τον αναφέρει υδάτιο ­ δηλαδή χείμαρρο.

Το ότι ο Πίνδαρος αναφέρει τον Υμηττό «οιωστεφή» από την ανάκλαση του ηλίου στο μάρμαρο, δηλαδή σε γυμνό τμήμα, δεν σημειώνεται πουθενά αλλού· το ίδιο συμβαίνει και με την αναφορά του Πλάτωνα για το ότι ο Υμηττός είναι κατάλληλος μόνο για παραγωγή μελιού, ­το θυμάρι.

Ακόμη, μιλάμε για την καταστροφή των δασών της Αττικής στην κλασική αρχαιότητα για ξυλεία, ενώ αυτό απαγορευόταν και τα ξύλα τα έφερναν από άλλες περιοχές ­ με νόμο, μια και τα δένδρα ήταν ιερά (δρυάδες!).

Το γελοίο όμως της υπόθεσης είναι η χρησιμοποίηση στοιχείων όπως η ανεύρεση απολιθωμένων οστών από μεγάλα ζώα, όπως τα λιοντάρια, οι ρινόκεροι, οι ελέφαντες.

Τα χρησιμοποιούμε για να αποδείξουμε την ύπαρξη δάσους, ενώ είναι πασίγνωστο ότι πρόκειται για ζώα ανοιχτών θαμνώνων όπως η σαβάνα. Δεν χωράει το λιοντάρι και ο ελέφαντας σε δάσος! Είναι ζώα της σαβάνας, όχι της ζούγκλας. Κάποτε πρέπει να σταματήσει αυτό το κακό. Δεν μπορούμε να κάνουμε σοβαρή επιστημονική συζήτηση με χρησιμοποίηση αποσπασμάτων από τον... Ταρζάν.


Ο μύθος της δασωμένης Ελλάδας

Συχνά διαβάζω ότι η Ελλάδα ήταν γεμάτη από δάση. Μάλιστα βλέπω ρέκτες φυσιολάτρες και επιστήμονες να αναφέρουν: «Στην Επανάσταση του 1821 τα δάση ήταν το 50%, ενώ σήμερα μόλις το 20%. Τα καταστρέψαμε τελείως!». Πραγματικά είχα προβληματιστεί σοβαρά με αυτό το γεγονός και έχοντας υπόψη αρκετές πηγές της κλασικής Ελλάδας απορούσα για το πώς ήταν δυνατόν τα δάση να καλύπτουν πριν από 150 χρόνια την Ελλάδα. Ήταν κάτι μάλλον απίστευτο. Έτσι άρχισα να προσπαθώ να βρω ποιος ήταν εκείνος που έκανε την τότε στατιστική.

Όταν σήμερα η Δασική Υπηρεσία, με τόσο σύγχρονα μέσα στη διάθεσή της, ανεβοκατεβάζει το ποσοστό της δασοκάλυψης στη χώρα ­ πότε 17%, πότε 22% ­, δεν μπορούσα να φανταστώ ότι ο Κολοκοτρώνης ή κάποιος άλλος σύγχρονός του είχε κάνει τέτοια στατιστική. Ήταν ακόμη μεγαλύτερη η έκπληξή μου όταν διαπίστωσα ότι υπήρχε μια στατιστική του 1842 την οποία είχε κάνει ένας βαυαρός πρόξενος, ο Strong, που ανέφερε ότι τα δάση κάλυπταν το 17%, ποσοστό τελείως λογικό.

Τελικά νομίζω ότι βρήκα το πώς το 17% έγινε 50%. Υπήρχαν στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου δύο διακεκριμένοι δασολόγοι: ο Κόκκινος και ο Κοντός. Ο δεύτερος από αυτούς, που θεωρείται πατέρας της ελληνικής δασολογίας, γνώριζε τα στοιχεία που είχε αναφέρει ο Strong, δηλαδή το 17%. Πρέπει να αναγνωριστεί όμως ότι υπήρχαν στη στατιστική του Strong αρκετά λάθη στην εμβαδομέτρηση της τότε ελεύθερης Ελλάδας. Έτσι το 17% μπορεί να έφτανε το 22%-23%. Ο Κοντός όμως θεώρησε, όπως και οι σημερινοί συνάδελφοί του, όχι το πραγματικό δάσος αλλά το «δυνάμει δάσος», δηλαδή ουσιαστικά ό,τι δεν καλλιεργείται. Έτσι έφτασε το ποσοστό του 50% και το δημοσίευσε 100 χρόνια μετά τον Strong, το οποίο τελείως αδιαμαρτύρητα το δεχθήκαμε σαν γεγονός. Βεβαίως πολλοί θα ισχυρισθούν ότι υπάρχουν στοιχεία από παλαιούς περιηγητές που αναφέρουν μεγάλα δάση σε περιοχές που σήμερα τις καλύπτουν υποβαθμισμένοι θαμνώνες. Χωρίς να αντιδικώ με αυτούς, η άποψη ότι η Ελλάδα πρέπει να είναι δασωμένη μού φαίνεται σαν γεγονός απαράδεκτο ως γελοίο. Οι λόγοι είναι αρκετοί και γι' αυτό θα αρκεστώ στους κυριότερους.

Κατ' αρχήν ο μύθος της δασωμένης Ελλάδας έχει τις αρχές του στην αποικιακή μας νοοτροπία. Το αναπτυσσόμενο ελληνικό κράτος του περασμένου αιώνα κοίταζε προς τη Μεσευρώπη για μεθόδους οργάνωσης και διοίκησης. Εκεί σε ό,τι αφορά τη γεωργία υπήρχαν δύο κλάδοι: ο γεωπονικός για τις καλλιεργούμενες εκτάσεις και ο δασολογικός για τις μη καλλιεργούμενες, που στις περιοχές του εύκρατου κλίματος ήταν φυσικά δάση. Έτσι έγινε κι εδώ. Οι πρώτοι επιστήμονες δασολόγοι που σπούδασαν εκεί, όταν γύρισαν στην Ελλάδα απόρησαν. «Γιατί εδώ δεν έχουμε πολλά δάση;». Η απάντηση ήταν εύκολη, μια και υπήρχε ανθρώπινη παρέμβαση χιλιετιών. Τα υποβάθμισε με τις δραστηριότητές του ο άνθρωπος. Έτσι «βαφτίστηκαν» όλες οι μη καλλιεργούμενες εκτάσεις με ονόματα όπως «μερικώς δασοσκεπείς», «δασικές εκτάσεις» και πάει λέγοντας. Δεν υπάρχει θαμνώνας στην Ελλάδα που να μην έχει χαρακτηριστεί υποβαθμισμένο δάσος.



Εδώ είναι Μεσόγειος!

Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά. Είμαστε σε μια περιοχή μεσογειακού κλίματος, με εξαίρεση περιοχές της ορεινής Ελλάδας όπου το κλίμα είναι εύκρατο και φυσικά υπάρχουν δάση. Τέτοιο κλίμα υπάρχει και στην Καλιφόρνια, στην Κεντρική Χιλή, στη Νότια Αφρική και στη Νότια και Νοτιοδυτική Αυστραλία. Εκεί αντίστοιχη ανθρώπινη παρέμβαση δεν υπήρξε. Παρ' όλα αυτά και εκεί κυριαρχούν ψηλοί αειθαλείς σκληρόφυλλοι θάμνοι στις υγρότερες περιοχές (όπως το πουρνάρι, η κουμαριά, η μυρτιά, η αγριελιά, ο σχίνος, η χαρουπιά σε εμάς), ενώ στις ξηρότερες χαμηλοί θάμνοι που έχουν διάφορο τύπο φύλλων την υγρή περίοδο από ό,τι την ξηρή (όπως η ασφάκα, η λαδανιά, το θυμάρι, το θρούμπι, η γαλατσίδα σε εμάς). Στην Καλιφόρνια τον πρώτο τύπο βλάστησης τον λένε τσάπαραλ. Άλλωστε, επειδή οι ταινίες γουέστερν γυρίστηκαν στο Χόλιγουντ, πιθανώς οι αναγνώστες θα θυμούνται αυτό τον τύπο βλάστησης, που σίγουρα δεν είναι δάσος. Ακόμη και το όνομα ­ τσάπαραλ ­ προέρχεται από την ισπανική λέξη «τσαπράλο», που δεν σημαίνει τίποτε άλλο από πουρνάρι. Ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία η σύγκριση της δομής και της λειτουργίας των μεσογειακού τύπου οικοσυστημάτων της υδρογείου αποτέλεσε καίριο σημείο έρευνας με έκδοση βιβλίων, διοργάνωση συνεδρίων, ανταλλαγές επιστημόνων κτλ. Ακόμη και η φωτιά, που στην Ελλάδα είναι ξορκισμένη, φαίνεται να είναι ένας παράγοντας ενσωματωμένος στα οικοσυστήματα αυτά.

Οι απόηχοι αυτής της συσσώρευσης πληροφόρησης για την καταγωγή, τη δομή και τη λειτουργία αυτών των οικοσυστημάτων, σε παγκόσμιο επίπεδο, δυστυχώς ακόμη δεν έφτασαν στη χώρα μας. Έτσι είμαστε ακόμη στη φάση όπου χωρίς καμία αιτιολόγηση («πίστευε και μη ερεύνα») κάθε στοιχείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την απόδειξη καταστροφής του δάσους μεγεθύνεται, ενώ εκείνα που λένε το αντίθετο θεωρούνται αιρετικά.

Ο κ. Νίκος Μάργαρης είναι καθηγητής Οικοσυστημάτων στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.


Το ΒΗΜΑ, 28/11/1999, Σελ.: B08
Κωδικός άρθρου: B12771B081

[Physalia]

Αρχικό μήνυμα απο Big-Blue

Συχνά η κριτική που δέχομαι από τους καλόπιστους για τα κείμενά μου είναι η απουσία προτάσεων.

(Σε μένα το λέει ε; )


Ηλία, συγγνώμη που επιμένω αλλά θα ήθελα πολύ να ακούσω την άποψή σου πάνω στο θέμα...

Ωραιότατα όλα αυτά από τον κο. Μάργαρη όταν έχουμε να κάνουμε με περιοχές μεσογειακού κλίματος και μεσογειακού τύπου βλάστηση.
Φαντάζομαι θα ληφθούν υπόψη και θα εφαρμοστούν στην μικρή περιοχή μαύρης πεύκης Pinus nigra (δε γνωρίζω δυστυχώς την έκταση) που κάηκε.

Τι γίνεται όμως με το μεγαλύτερο και δυσκολότερο θέμα του ελατοδάσους;;; Δεν πρόκειται για περιοχή μεσογειακού κλίματος (νομίζω ότι φύεται σε υψόμετρο αυστηρώς άνω των 800 μέτρων) και ως εκ τούτου δε διαθέτει όλον αυτόν τον πλούσιο υποόροφο που αναφέρει ο Μάργαρης (πουρνάρια, σχίνα κλπ) (Αν κάνω λάθος please διόρθωσε ή στείλε μου πηγή να ξεστραβωθώ). Επίσης είναι αδύνατον να αναγεννηθεί από μόνο του γιατί αναπτύσσεται μόνο σε σκιερά σημεία (συνήθως αναπτύσσεται στον υποόροφο πευκώνα και μετά από εκατοντάαααδες χρόνια επικρατεί).

Μήπως ξέρεις κάτι παραπάνω για τα ελατοδάση γενικά και ποιός θα ήταν ο καλύτερος τρόπος αποκατάστασής τους στην Πάρνηθα ειδικά;

«Η φωτιά στην Πάρνηθα διαφοροποιείται από τις υπόλοιπες- η οικολογική καταστροφή είναι μη αναστρέψιμη γιατί το έλατο για να αναπτυχθεί χρειάζεται σκιά από άλλα δέντρα» είπε ο ερευνητής στο Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης Παύλος Κωνσταντινίδης στον flash.gr

(ψάχνοντας να τεκμηριώσω τις σκόρπιες πληροφορίες μου στο google ξετρύπωσα την παραπάνω φράση από ένα πολύ ενδιαφέρον blog στις συζητήσεις του οποίου συμμετέχει και ο κος. Κωνσταντινίδης... )

(Τι μου έκανες τώρα, καθομαι και διβάζω blogs
Αυτό το είδες;; http://www.mpegr.blogspot.com/
Λίαν κατατοπιστικό και από συνάδελφο παρεμπιπτόντως )


(Η αλήθεια είναι πάντα κάπου ενδιάμεσα)

[Big-Blue]

Το ότι δεν έχω πάρει θέση ακόμη είναι διότι δεν πρέπει. Δε θα έλεγα πως είμαι και ο ειδικότερος για το αντικείμενο των χερσαίων οικοσυστημάτων. Να είχες κάτι σε θαλάσσια ρύπανση, ρύπανση υδάτων, υδατοκαλλιέργειες οκ...αλλά ετούτο θέλει όντως διάβασμα (=χρόνο) για να έχεις τεκμηριωμένη άποψη.
Προς το παρόν χρόνος για άνοιγμα των επιστημονικών μου οριζόντων σε δάση κτλ δεν υπάρχει. Στο ελεύθερο επάγγελμα υπάρχει το ζόρι του χρόνου και τελευταία μου τρώει χρόνο και η θάλασσα.
Θα επανέλθω.

[Physalia]

Δε θα το έλεγα Θωμά...
Ένας ελαιώνας είναι ουσιαστικά μια μονοκαλλιέργεια. Ακόμα κι αν είναι αυτοφυής πάντα έχει τον διαχειριστή του που επιλέγει ποιοι τύποι χλωρίδας και πανίδας θα επιτρέψει να επιβιώσουν εκεί....
Οι ελαιώνες θα ήταν πολύ διαφορετικοί αν ήταν άγριοι...

Αλλά γιατί;

[Physalia]

Μην ξεχνιόμαστε...

Αγαπητοί φίλοι,

Στο http://www.wwf.gr/index.php?option=c...539&Itemid=285
μπορείτε να διαβάσετε, να δείτε και να «κατεβάσετε» τις εξής πληροφορίες που αφορούν
τον Εθνικό Δρυμό Πάρνηθας:



* Αποτύπωση όλων των καμένων εκτάσεων και τις επιπτώσεις της πυρκαγιάς στην χλωρίδα
και την πανίδα
* Σχολιασμό του WWF Ελλάς επί του προτεινόμενου Προεδρικού Διατάγματος για την
σύσταση Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας και το κείμενο του νέου Π.Δ.
* Προτάσεις του WWF Ελλάς για την προστασία και διαχείριση του Εθνικού Δρυμού
Πάρνηθας μετά τη φωτιά
* Γενικές πληροφορίες για τον Εθνικό Δρυμό Πάρνηθας
* Στοιχεία για δάση και δασικές πυρκαγιές


Η ιστοσελίδα μας ανανεώνεται συνεχώς με νέες πληροφορίες.


Σας ευχαριστώ,

Ηλίας Τζηρίτης

Συντονιστής Συλλογικών Δράσεων και Εθελοντών
WWF Ελλάς
Φιλελλήνων 26
105 58 Αθήνα

[Physalia]

Αλλο ένα ψύχραιμο και ώριμο κείμενο.

Η ΠΑΡΝΗΘΑ, Η ΣΑΜΑΡΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΦΩΤΙΕΣ ΔΑΣΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ του Μιχάλη Δρετάκη

[Big-Blue]

''Τι πρέπει να γίνεται αμέσως μετά τη φωτιά; Γιατί ΟΧΙ στις Αναδασώσεις

Για παράδειγμα τρία απλά πράγματα χρειάζονται τώρα στην Πάρνηθα: όχι βόσκηση, κανένα έργο τύπου δεντροφυτεύσεων και άλλα που ακούγονται και βέβαια προστασία όλης της καμένης και άκαφτης περιοχής από λογής καταπατήσεις. Αρκεί αυτό; Ναι αρκεί!

Οι γνώμες που ακούγονται για ανάγκη τεχνητής αναδάσωσης των καμένων περιοχών, και ειδικά για την Πάρνηθα, ακόμα και με ξενικά είδη είναι απλώς ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΕΣ. Η τεχνητή αναδάσωση κατά κανόνα, όπου έχει γίνει στην Ελλάδα, γίνεται είτε με τα φυτά των φυτωρίων των δασαρχείων είτε μέσω εργολαβίας. Το τι είδος θα μπει τελικά εξαρτάται από το «τι είναι διαθέσιμο» και στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό είναι το εύφλεκτο πεύκο ή άλλα διάφορα είδη κωνοφόρων και πλατύφυλλων, συχνότατα ξενικά και μη κατάλληλα για το περιβάλλον της καμένης έκτασης. Μάλιστα ορισμένα από αυτά τα είδη προτιμώνται γιατί αναπτύσσονται γρήγορα, άρα αποδίδουν στο «μάτι», αλλά και γιατί αποδίδουν καλύτερα «οικονομικά».


Για να γυρίσω στην περίπτωση του ελατοδάσους της Πάρνηθας. Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχει επαρκής παρατήρηση, πείραμα, και μελέτη των δασικών πυρκαγιών και πολλοί αναμασούν δεδομένα από την βορειοευρωπαϊκή εμπειρία, που καμία σχέση δεν έχει με την Ελληνική πραγματικότητα. Αν και έχουν προηγηθεί, τα προηγούμενα χρόνια, πολλές πυρκαγιές, μικρές και μεγάλες, και σε δάση Κεφαλονίτικης Ελάτης (Μαίναλο, Χελμός, Δίρφυς) όπου το έλατο, εκεί που δεν έγινε υπερβόσκηση, αναγεννιέται και επανακάμπτει πολύ γρήγορα, αυτή η «γνώση» δεν αξιοποιείται, και αντίθετα προκρίνονται μέτρα όπως η φύτευση μαυρόπευκων για «σκίαση» των νεαρών ελάτων. Αυτό θα καταφέρει απλά να κάνει το μέλλον της Πάρνηθας «ευφλεκτότερο» και κάποιες τσέπες φυτωριούχων φουσκωμένες! Δεν χρειάζονται λοιπόν καθόλου αναδασώσεις, ούτε στην Πάρνηθα ούτε οπουδήποτε αλλού!


Πολλοί βεβαίως λένε ότι το μεγάλο κακό θα γίνει με τη διάβρωση του εδάφους αφού δεν υπάρχει τώρα ο πράσινος μανδύας και ότι κινδυνεύει με πλημμύρες το λεκανοπέδιο της Αθήνας. Άλλη τεράστια πλάνη! Πέρα από το γεγονός ότι τα νερά της Πάρνηθας οδεύουν κυρίως προς το Θριάσιο Πεδίο και ότι οι πλημμύρες είναι περισσότερο αίτιο των καταστροφών των ρεμάτων στα κατάντη, δεν φαίνεται λογικό να λέμε ότι θα πλημμυρίσει κάποια έκταση λόγω «μεγαλύτερης» διάβρωσης. Αμέσως μετά τη φωτιά ενεργοποιούνται τα ριζικά συστήματα πολλών αείφυλλων και σκληρόφυλλων θάμνων που παραβλαστάνουν και είναι σε θέση να συγκρατήσουν το νερό της βροχής στον ίδιο βαθμό που θα γινόταν και πριν τη φωτιά. Τα δέντρα, ειδικά τα πεύκα και τα έλατα, δεν έχουν ανάλογη ικανότητα κατακράτησης νερού και εδάφους σε αντίθεση με τους θάμνους και τον υπόροφο του δάσους!''

Μαράκι όντως πολύ ψύχραιμο και ώριμο κείμενο μιας και προέρχεται από επιστήμονα και όχι κομπογιαννίτη, παπατζή, σημερινό ''φίλο'' του δάσους και αυριανό υφυπουργό περιβαλλοντος (. Έίναι τόσο της μόδας αυτοί που τους δέχεται και ο πρόεδρος της δημοκρατίας για να φτιάξει την υστεροφημία του ως ''πράσινος'' και λοιπές χοντράδες, του οποίου τόσα χρόνια το αυτάκι δεν ίδρωνε για το περιβάλλον (όπως και του Σταύρου Δήμα κτλ) και δεν ήρθε να δει πως διδάσκεται η επιστήμη του περιβάλλοντος στην Ελλάδα απ' το 1986. Και εννοείται πως δεν τους ένοιαξε τι θα κάνουν αυτοί που σπουδάζουν το περιβάλλον αφού τελειώσουν. Ας είναι καλά τα κανάλια.
Τέλοσπαντων κοίτα πόσα κοινά έχουν οι απόψεις του Δρετάκη και του Μάργαρη και κοίτα τι υπονοεί για τους ''ειδικούς'' -περιβαλλοντολόγους που είχα αναφερθεί τότε.

[Physalia]

Απογοητευτικές οι δηλώσεις Σουφλιά


Κοινό δελτίο τύπου

21/09/2007


Άμεση ανάγκη για ολοκληρωμένη πολιτική προστασίας του περιβάλλοντος


Απογοητευτικές, αν και αναμενόμενες, κρίνονται οι πρόσφατες δηλώσεις του Υπουργού
ΠΕΧΩΔΕ Γιώργου Σουφλιά από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις Αρχέλων, Ελληνική Εταιρεία
Προστασίας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης,
Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Καλλιστώ, MOm, Οικολογική Εταιρία Ανακύκλωσης,
Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων, Greenpeace και WWF Ελλάς.



Σύμφωνα με τις δέκα περιβαλλοντικές οργανώσεις, η τραγική περιβαλλοντική κρίση που
εξακολουθεί να πλήττει τη χώρα μας, με αποκορύφωμα τις μεγα-πυρκαγιές του
καλοκαιριού και το νέο κρούσμα μαζικού θανάτου πουλιών από πληθυσμιακή έκρηξη δύο
ειδών κυανοβακτηρίων που αποτελειώνει τη ζωή στην Κορώνεια, έχει συντελέσει σε μια
αυξημένη κοινωνική ευαισθητοποίηση και εγρήγορση για την προστασία του
περιβάλλοντος. Έτσι, η δημιουργία ξεχωριστού Υπουργείου Περιβάλλοντος, η
μη-αναθεώρηση του άρθρου 24 του Συντάγματος και η εφαρμογή ολοκληρωμένης και
αποτελεσματικής πολιτικής προστασίας του φυσικού μας πλούτου και της ποιότητας ζωής
αναδεικνύονται ως ξεκάθαρα αιτήματα της Ελληνικής κοινωνίας.



Σε αντίθεση όμως με αυτήν την αυξημένη κοινωνική ευαισθησία για το περιβάλλον και με
νωπές ακόμα τις προεκλογικές εξαγγελίες για «δυναμική και εξωστρεφή ενεργειακή
πολιτική, με έμφαση στην προστασία του περιβάλλοντος», η Κυβέρνηση επιμένει
οπισθοδρομικά και ο Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ προκαλεί, δηλώνοντας πως ο συνδυασμός
περιβάλλοντος και δημοσίων έργων κάτω από το ίδιο υπουργείο «είναι υπέρ του
περιβάλλοντος»! Θέτει επίσης εκ νέου το θέμα της πολύκροτης συνταγματικής
αναθεώρησης του άρθρου 24, προβάλλοντας ως λόγο την «ανάγκη» χρήσης αεροφωτογραφιών
της δεκαετίας του '60 και όχι του 1945 για τον ορισμό των δασών, παραβλέποντας πως
τέτοια ρύθμιση δεν υπάρχει στο άρθρο 24.



Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις θεωρούν αποτυχημένη και εις βάρος του περιβάλλοντος τη
μέχρι σήμερα παράδοξη και μοναδική στην ΕΕ συνύπαρξη του περιβαλλοντικού
αντικειμένου με τα δημόσια έργα. Καλούν τον κ. Σουφλιά και προσωπικά τον Πρωθυπουργό
να αναλάβουν επειγόντως τις απαραίτητες πρωτοβουλίες για τα εξής θέματα αρμοδιότητας
ΥΠΕΧΩΔΕ:



1. Άμεση και χωρίς άλλες περιπλοκές ολοκλήρωση του Εθνικού
Κτηματολογίου, κατά τρόπο που θα διασφαλίζει την προστασία του δημόσιου φυσικού
πλούτου της χώρας.

2. Ορθή λειτουργία του δικτύου προστατευόμενων φυσικών
περιοχών της χώρας, διαμόρφωση πλαισίου προστασίας των απειλούμενων και των
ενδημικών ειδών χλωρίδας και πανίδας, δημιουργία εθνικού ταμείου για τη φύση και
επαναλειτουργία με αναβαθμισμένο ρόλο της Εθνικής Επιτροπής «ΦΥΣΗ».

3. Ορθολογική και ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτινων πόρων
και προστασία των ευαίσθητων υδάτινων οικοσυστημάτων από παρωχημένα και
αναποτελεσματικά κατασκευαστικά έργα, όπως η εκτροπή του Αχελώου.

4. Δημιουργία κεντρικής υπηρεσίας κατεδάφισης αυθαιρέτων, και
κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης.

5. Απόσυρση του σχεδίου ΚΥΑ για το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού
Σχεδιασμού για τον Τουρισμό και έναρξη ουσιαστικής δημόσιας διαβούλευσης για τη
διαμόρφωση ενός νέου, σύγχρονου και περιβαλλοντικά βιώσιμου σχεδίου.

6. Επανακαθορισμό των κατευθύνσεων του σχεδίου Γενικού
Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού, ώστε να ανταποκρίνεται στις συνθήκες που
διαμορφώθηκαν από τις καταστροφικές πυρκαγιές.

7. Προώθηση συγκεκριμένων μέτρων αντιμετώπισης της
ατμοσφαιρικής ρύπανσης των πόλεων.

8. Μέτρα για την επιτάχυνση των ρυθμών ανακύκλωσης των
συσκευασιών και την εναλλακτική διαχείριση των απορριμμάτων, ώστε να επιτευχθούν οι
στόχοι που έχει θέσει η Ε.Ε.

9. Άμεση προώθηση συγκεκριμένων μέτρων εξοικονόμησης
ενέργειας και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και εναρμόνιση με τη σχετική Κοινοτική
νομοθεσία. Η επίτευξη των διεθνών δεσμεύσεων της χώρας πρέπει να θεωρηθεί ως ο
ελάχιστος επιθυμητός στόχος για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών.

10. Διαμόρφωση και θεσμοθέτηση Εθνικής Στρατηγικής για το
Περιβάλλον, η οποία θα προκύψει από ευρεία και ανοιχτή κοινωνική διαβούλευση και θα
περιέχει δεσμευτικούς στόχους για κάθε υπουργείο και τομεακή πολιτική.



Οι δέκα περιβαλλοντικές οργανώσεις τονίζουν πως θα σταθούν αρωγοί σε κάθε προσπάθεια
ολοκληρωμένης και ουσιαστικής αντιμετώπισης των συσσωρευμένων περιβαλλοντικών
προβλημάτων της χώρας. Ταυτόχρονα όμως, θα συνεχίσουν να παρακολουθούν την
περιβαλλοντική πορεία της χώρας και να στηλιτεύουν κάθε πολιτική ολιγωρία ή
οπισθοδρόμηση που αποβαίνει σε βάρος της προστασίας του περιβαλλοντικού κεκτημένου.



Επικοινωνία:

1. WWF Ελλάς: Θεοδότα Νάντσου, Υπεύθυνη Πολιτικής, 210 3314893,
6982471722

2. Greenpeace: Νίκος Χαραλαμπίδης, Διευθυντής, 210 3840774

3. Αρχέλων: Αλίκη Παναγοπούλου, 210 5231342

4. Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης: Λεωνίδας Κόλλας, 210
3224944

5. Ελληνική Εταιρία Προστασίας Περιβάλλοντος & Πολιτιστικής
Κληρονομιάς: Κώστας Καρράς, 210 3225245

6. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία: Ξενοφών Κάππας, Διευθυντής, 210
8228704

7. Καλλιστώ: Σπύρος Ψαρούδας, 2310 252530

8. Mom: Σπύρος Κοτομάτας, 210 5222888

9. Οικολογική Εταιρία Ανακύκλωσης: Φίλιππος Κυρκίτσος, 210 8224481

10. Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων: Κώστας Βολιώτης, 24210
20620

[Physalia]

Συνέντευξη τύπου: Οικολογικός απολογισμός των πυρκαγιών του καλοκαιριού

Η περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς σας προσκαλεί σε συνέντευξη τύπου με θέμα «Οικολογικός απολογισμός των πυρκαγιών του καλοκαιριού» την Πέμπτη, 27 Σεπτεμβρίου 2007 και ώρα 11.00 π.μ. στην αίθουσα εκδηλώσεων του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (Ακαδημίας 60, 1ος όροφος).
Στη συνέντευξη τύπου θα παρουσιαστεί η αποτίμηση του WWF Ελλάς για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των φετινών πυρκαγιών στη χώρα. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην Πελοπόννησο, την οποία επισκέφθηκε ειδική επιστημονική ομάδα. Επίσης, θα συζητηθούν οι πρώτες κατευθύνσεις για την αποκατάσταση των καμένων περιοχών και την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών, καθώς και οι δράσεις στις οποίες προτίθεται να προχωρήσει η οργάνωση.



Πηγή WWF Ελλάς

[D.Poursanidis]

το ζητημα εχει σωστα αναφερθεί απο τους προλαλήσαντες και αυτο που θα ήθελα να προσθέσω είναι οτι μήπως θα πρέπει να δούνε οι υπεύθυνοι το ενδεχόμενο να γίνει αναδάσωση μέ είδη τα οποία υπήρχαν στα μέρη αυτα απο ιστορικούς χρόνους και στην συνέχεια για καποιους λόγους αντικαταστάθηκαν απο άλλα?

Ενα παράδειγμα (δεν θυμαμε που το διαβασα), στην Αρχαια Ολυμπία υπήρχαν Δρυς και όχι πέυκα...